Trung Quốc phải đối mặt với triển vọng về một mặt trận thống nhất của lực lượng hải quân hiện đại có năng lực cao từ các đối tác thương mại quan trọng nhất của Trung Quốc. Nếu Trung Quốc ra tay sai, nước này có nguy cơ củng cố một liên minh các quốc gia dân chủ cùng chí hướng chống lại họ. Đây là một sự tiến triển đáng kể vì Trung Quốc không thể trừng phạt một quốc gia mà không kích động sự đoàn kết giữa các quốc gia khác.
Thayer Consultancy là tổ chức tư vấn chuyên cung cấp phân tích chính trị về các vấn đề an ninh khu vực hiện tại và hỗ trợ nghiên cứu khác cho các khách hàng được chọn. Thayer Consultancy chính thức được đăng ký hoạt động với tư cách là một doanh nghiệp nhỏ tại Úc vào năm 2002.
Trên trang mạng Thayer Consultancy, Giáo sư Carl Thayer đến từ Đại học New South Wales (Australia) gần đây đã có bài cập nhật vệ tình hình quốc tế hóa các tranh chấp trên biển Đông. Bản tóm tắt của Tổ chức tư vấn Thayer này xem xét sáu vấn đề: (1) tầm quan trọng của hành vi của Trung Quốc trong sáu tháng qua, (2) phản ứng của Hoa Kỳ, Canada và các quốc gia châu Âu, (3) tầm quan trọng của các đồng minh NATO thực hiện hành động phối hợp, (4 ) thông điệp sẽ là gì ngoài việc bác bỏ các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông, (5) tại sao Biển Đông là một vấn đề quốc tế đối với các quốc gia châu Âu, và (6) hàm ý của việc quốc tế hóa Biển Đông đối với Việt Nam. Báo NTDVN xin được trích đăng.
Chúng tôi đang thực hiện một loạt các báo cáo liên quan đến những diễn biến gần đây ở Biển Đông. Các báo cáo sẽ tập trung vào những căng thẳng từ cuối năm ngoái đến nay.
Câu hỏi: Ông đánh giá thế nào về hành vi của Trung Quốc ở Biển Đông trong vài tháng qua? (Luật Cảnh sát biển mới, một cuộc diễn tập bắn đạn thật mới, và các luật khác). Chúng có ý nghĩa như thế nào?
TRẢ LỜI: Trung Quốc đang tiếp tục thiết lập quyền bá chủ của mình trên Biển Đông thông qua việc tuân thủ luật pháp và phô trương sức mạnh và sức mạnh quân sự. Đây là hành động đang thu hút sự chú ý của cộng đồng thế giới vì cho đến nay, chưa có quốc gia nào trong liên minh các nước phát triển một chiến lược để ngăn chặn việc Trung Quốc khẳng định cái mà họ gọi là “chủ quyền không thể chối cãi” trên Biển Đông.
Các hành động khác nhau của Trung Quốc là nhằm đưa ra một thông điệp tới ít nhất 3 đối tượng riêng biệt: người dân trong nước của Trung Quốc, các quốc gia có yêu sách và ven biển ở Đông Nam Á và Hoa Kỳ, các đồng minh và đối tác an ninh.
Đối với đối tượng đầu tiên, Trung Quốc đang theo đuổi “giấc mơ Trung Hoa” của ông Tập Cận Bình và vượt qua một thế kỷ tủi nhục để khẳng định lại điều mà Bắc Kinh coi là quyền lịch sử của Trung Quốc.
Đối với đối tượng thứ hai, Trung Quốc đang chứng minh rằng cuối cùng họ sẽ là kẻ thống trị tối cao và tốt hơn hết là nên chấp nhận sức mạnh của Trung Quốc chứ đừng mong chống lại.
Đối với đối tượng thứ ba, Trung Quốc đang chứng minh rằng nỗ lực chống lại họ thật yếu ớt và cuối cùng Trung Quốc sẽ thắng thế.
Câu hỏi: Ông đánh giá thế nào về các phản ứng từ Mỹ và các đồng minh của họ, vì Anh, Đức, Pháp, Hà Lan và thậm chí cả Canada đang gửi tàu chiến đến Biển Đông?
TRẢ LỜI: Các quốc gia châu Âu, cả hai thành viên của Liên minh châu Âu và Vương quốc Anh, đã xem xét các chính sách đối ngoại của họ và kết luận rằng tương lai của họ gắn bó chặt chẽ với sự thịnh vượng của Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Năm ngoái, ASEAN đã thay thế Trung Quốc để trở thành thị trường lớn nhất của EU. Nói cách khác, an ninh và sự ổn định của các tuyến đường biển thông qua Biển Đông là hoàn toàn quan trọng đối với an ninh châu Âu. Sự bất ổn và / hoặc xung đột ở Biển Đông sẽ có tác động tàn phá đến sự thịnh vượng của châu Âu.
Trong vài năm qua, Canada đã âm thầm đánh giá lại chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và tăng cường triển khai hải quân tới Biển Đông. Chẳng hạn, vào tháng 9 năm 2018 , HCMS Calgary (khinh hạm phục vụ trong Lực lượng Canada và Hải quân Hoàng gia Canada) và tàu cung ứng MV Asterix đã có chuyến thăm hữu nghị đến Cảng Tiên Sa, Đà Nẵng. Vào tháng 6 năm 2019, HMCS Regina (tàu khu trục từng phục vụ trong Lực lượng Canada và Hải quân Hoàng gia Canada) và MV Asterix đã ghé thăm Cảng quốc tế Cam Ranh .
Ngoài ra, tất cả các quốc gia châu Âu sẽ tham gia triển khai hải quân tới Biển Đông trong năm nay đều là đồng minh hiệp ước của Mỹ. Tất cả đều công nhận rằng việc Trung Quốc đe dọa, bắt nạt và trưng bày quân sự sẽ làm đe dọa lợi ích của họ trong khu vực biển hòa bình và ổn định này.
Câu hỏi: Ý nghĩa của việc triển khai như vậy là gì khi chúng dường như hoạt động đồng loạt? Và chúng có ý nghĩa như thế nào?
TRẢ LỜI: Nếu theo kế hoạch, các tàu chiến của châu Âu và Mỹ tiến hành các cuộc tập trận quá cảnh và hộ tống cũng như các cuộc tập trận quân sự, điều này sẽ tạo ra một tình huống chiến lược mới cho Trung Quốc. Trong quá khứ, Bắc Kinh đã đổ lỗi cho Mỹ vì đã đe dọa lợi ích của Trung Quốc. Giờ đây, Trung Quốc phải đối mặt với triển vọng về một mặt trận thống nhất của lực lượng hải quân hiện đại có năng lực cao từ các đối tác thương mại quan trọng nhất của Trung Quốc. Nếu Trung Quốc ra tay sai, nước này có nguy cơ củng cố một liên minh các quốc gia dân chủ cùng chí hướng chống lại họ. Đây là một sự tiến triển đáng kể vì Trung Quốc không thể trừng phạt một quốc gia mà không kích động sự đoàn kết giữa các quốc gia khác.
Câu hỏi: Thông điệp từ Mỹ và các đồng minh khi trước đây họ bác bỏ các yêu sách quá đáng của Trung Quốc ở Biển Đông sẽ là gì?
TRẢ LỜI: Việc Mỹ và các đồng minh châu Âu và Bắc Mỹ tiến hành các cuộc tập trận hải quân kết hợp sẽ góp phần tạo nên những phản đối ngoại giao của họ vào năm 2020.
Câu hỏi: Tháng 12 năm 2020, Đại sứ EU tại Trung Quốc, Nicolas Chapuis, nói rằng Biển Đông “không chỉ là vấn đề của Trung Quốc, nó là vấn đề quốc tế”. Ông nghĩ gì về tuyên bố và ý tưởng quốc tế hóa vấn đề Biển Đông? Quốc tế hóa Biển Đông có phải là một ý tưởng mà Liên minh châu Âu và các nước khác muốn thúc đẩy?
TRẢ LỜI: Đại sứ Chapuis chỉ nói rõ điều hiển nhiên. An ninh và thịnh vượng hiện tại và tương lai của các quốc gia châu Âu gắn bó chặt chẽ với sự ổn định và thịnh vượng ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương nói chung và Đông Nam Á nói riêng. Khu vực này là đầu tàu của tăng trưởng kinh tế thế giới. Tự do hàng hải và hàng hải truyền thống cho các hoạt động thương mại hợp pháp và quá cảnh quân sự là một thành phần quan trọng của trật tự dựa trên luật lệ trên toàn cầu và khu vực. Tóm lại, việc Trung Quốc khẳng định các tuyên bố chủ quyền phi pháp đối với Biển Đông là nguyên nhân khiến quốc tế hóa vì nó tác động tiêu cực đến lợi ích quốc gia sống còn của rất nhiều quốc gia có biển.
Câu hỏi: Ý nghĩa của quốc tế hóa vấn đề Biển Đông? Liệu nó có gây ra hậu quả gì nguy hại cho Việt Nam không? và Việt Nam phải cân nhắc kỹ điều gì nếu Hà Nội muốn thúc đẩy quốc tế hóa Biển Đông?
TRẢ LỜI: Việc tiếp tục quốc tế hóa các tranh chấp ở Biển Đông sẽ gây áp lực lên các quốc gia có yêu sách ủng hộ các hoạt động của Mỹ và các đồng minh, đối tác của Mỹ. Hiện tại, các quốc gia tranh chấp - Philippines, Malaysia và Việt Nam cùng với Indonesia - về cơ bản đồng ý về việc áp dụng luật pháp quốc tế bao gồm Phán quyết của Tòa Trọng tài năm 2016 và Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển.
Đồng thời, cả ba quốc gia yêu sách cộng với Indonesia đều nhận thấy rằng sự uy hiếp và đe dọa của Trung Quốc đe dọa và làm suy yếu khả năng khai thác tài nguyên của họ trong các Vùng đặc quyền kinh tế cần thiết cho sự phát triển quốc gia. Riêng Philippines, Malaysia và Việt Nam không thể hy vọng có thể khiến Trung Quốc ngừng các hành động gây hấn nhằm ngăn cản các công ty dầu khí nước ngoài hỗ trợ sự phát triển của khu vực. Tóm lại, mỗi quốc gia trong khu vực sẽ phải xác định mức độ sẵn sàng liên kết với liên minh các quốc gia Mỹ và châu Âu để đối đầu với Trung Quốc.
Trung Quốc có khả năng trừng phạt kinh tế đối với Việt Nam cũng như gây áp lực phi quân sự đối với các tàu chấp pháp trên biển và đội tàu cá của Việt Nam.
Tình huống khó xử của Việt Nam là quyết định xem mình sẵn sàng đối đầu với Trung Quốc trong Vùng đặc quyền kinh tế của mình bao xa và sẵn sàng từ bỏ vị trí trung dung và tham gia với liên minh các quốc gia bên ngoài để đẩy lùi Trung Quốc. Quyết định của Việt Nam phần lớn sẽ phụ thuộc vào mức độ ép buộc mà Trung Quốc áp dụng và mức độ tin tưởng và tín nhiệm của Việt Nam đối với Mỹ và các đồng minh để bảo vệ lợi ích của mình.
Đức Duy
Theo Scribd
