Cộng đồng tình báo Mỹ tiêu tốn 85 tỷ USD mỗi năm, chủ yếu tập trung vào các mục tiêu truyền thống như khủng bố và quân đội của đối thủ. Tuy nhiên, vấn đề đại dịch, năng lực công nghệ, trí tuệ nhân tạo, chuỗi cung ứng, vật tư ý tế của Trung Quốc lại chính là các mối đe dọa lớn.
Một báo cáo của Ủy ban Tình báo Hạ viện kết luận rằng các cơ quan gián điệp của Hoa Kỳ đang không đáp ứng được “thách thức đa cấp” do Trung Quốc đặt ra, và kêu gọi thay đổi để tập trung vào các vấn đề đại dịch, thương mại và các vấn đề khác (thường ít được các chuyên gia tình báo chú ý hơn).
Tiêu tốn 85 tỷ USD/năm, tình báo Mỹ chưa ‘chạm trúng’ mục tiêu
Theo bản tóm tắt của báo cáo được công bố hôm thứ Tư (ngày 30/9), cộng đồng tình báo Mỹ đã tiêu tốn 85 tỷ USD mỗi năm, nhưng cần thay đổi cơ bản trong cách thức hoạt động, bao gồm hỗ trợ nhiều hơn cho Bộ Thương mại, Quỹ Khoa học Quốc gia, các tổ chức y tế công cộng và các cơ quan khác ngoài bộ máy an ninh quốc gia thông thường.
“Nếu không có sự tái định vị và sắp xếp lại các nguồn lực một cách đáng kể và tức thì, chúng ta sẽ không thể chuẩn bị sẵn sàng để cạnh tranh với Trung Quốc — về mặt ngoại giao, kinh tế và quân sự — trên trường toàn cầu trong nhiều thập kỷ tới”, Chủ tịch ủy ban, Hạ nghị sĩ Adam Schiff.
Trong một tuyên bố với NBC News, Giám đốc Tình báo Quốc gia John Ratcliffe cho biết: “Tôi rất vui khi thấy rằng Quốc hội đã công nhận những gì tôi đã xác nhận: Trung Quốc đặt ra mối đe dọa an ninh quốc gia lớn hơn đối với Mỹ so với bất kỳ quốc gia nào khác. Với tư cách là DNI, tôi cam kết cung cấp các nguồn lực cần thiết của Cộng đồng Tình báo để mô tả đầy đủ về mối đe dọa do Trung Quốc gây ra và cung cấp cho các nhà hoạch định chính sách thông tin tình báo tốt nhất để chống lại các hoạt động của Trung Quốc".
Các báo cáo cho thấy Trung Quốc có thể sẽ chiếm ưu thế trong những năm tới với các chính sách ngông cuồng hơn.
Báo cáo cho biết: “CHND Trung Hoa ngày càng tìm cách sửa đổi trật tự quốc tế và các chuẩn mực toàn cầu theo chiến lược của riêng mình và làm suy yếu lợi ích của Hoa Kỳ nói riêng và phương Tây nói chung. Về mặt quân sự, Trung Quốc đã bắt tay vào một nỗ lực hiện đại hóa lớn - tạo ra hải quân 'nước xanh', đầu tư mạnh vào vũ khí siêu thanh, phát triển máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm của riêng mình, quân sự hóa hàng loạt đảo san hô và đảo nhỏ ở Biển Đông để củng cố các yêu sách của mình trong khu vực và xây dựng căn cứ quân sự nước ngoài đầu tiên ở Djibouti".
-
- Các binh sĩ đứng trên boong của bến tàu vận tải ‘đầy tham vọng’ Yimen Shan của Hải quân Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) khi lực lượng này tham gia cuộc duyệt binh kỷ niệm 70 năm ngày thành lập Hải quân PLA của Trung Quốc tại vùng biển gần Thanh Đảo, miền đông Trung Quốc, Tỉnh Sơn Đông, vào ngày 23/4/2019
Báo cáo cho biết điều đáng lo ngại là việc Trung Quốc sử dụng công nghệ để tạo ra "một nhà nước chuyên chế hậu hiện đại, trong đó dân số của nước này bị giám sát suốt ngày đêm thông qua điện thoại của họ và mạng lưới camera giám sát ngày càng phát triển, được trang bị công nghệ nhận dạng khuôn mặt. 'Chủ nghĩa độc tài kỹ thuật số' này không chỉ được triển khai ở trong nước, mà ngày càng được tiếp thị cho các nhà độc tài đầy tham vọng ở nước ngoài".
Tình báo Mỹ bị Trung Quốc trừng phạt
Báo cáo của Ủy ban Tình báo Hạ viện cho biết các cơ quan tình báo đã không thể thích ứng với “một môi trường địa chính trị và công nghệ đang thay đổi, ngày càng được định hình bởi một Trung Quốc đang trỗi dậy, và tầm quan trọng ngày càng tăng của các mối đe dọa xuyên quốc gia phi quân sự”.
Trong khi Nga, Iran, Triều Tiên và các nhóm khủng bố cũng đưa ra những lời đe dọa, “tuy nhiên, chính Trung Quốc đã sử dụng hai thập kỷ qua để biến mình thành một quốc gia có khả năng thay thế Mỹ trở thành cường quốc hàng đầu trên thế giới”, theo bản báo cáo có tên là “Hiểu sâu về Trung Quốc”.
Một báo cáo mật cho biết có thiệt hại nghiêm trọng đối với hoạt động gián điệp của CIA ở Trung Quốc. Những sự cố đó đã làm mất đi các điệp viên Trung Quốc đang làm gián điệp cho Mỹ, các quan chức đương nhiệm và cựu quan chức nói với NBC News.
Do sai lầm của tình báo Hoa Kỳ, ĐCSTQ đã phá hủy mạng lưới gián điệp Hoa Kỳ tại Trung Quốc từ năm 2010 đến 2012, khiến 20 gián điệp CIA bị giết chết hoặc bỏ tù.
Nguyên nhân trực tiếp dẫn đến việc gián điệp của CIA tại Trung Quốc bị giết là từ cựu điệp viên CIA của Hoa Kỳ Lý Chấn Thành (Jerry Chun Shing Lee) thu thập và cung cấp thông tin quốc phòng Mỹ cho ĐCSTQ.
Lưỡng đảng đồng lòng đối phó Trung Quốc
Báo cáo của Hạ viện và hai báo cáo khác được công bố trong tuần này cho thấy sự đồng thuận ngày càng tăng tại Quốc hội Hoa Kỳ, rằng tư duy mới và sự ủng hộ của lưỡng đảng là cần thiết để giải quyết thách thức của Bắc Kinh đối với vị thế thống trị toàn cầu của Hoa Kỳ.
Lực lượng Đặc nhiệm về Trung Quốc - một nhóm gồm 15 thành viên Đảng Cộng hòa của Quốc hội, trong báo cáo riêng của mình đã gọi Trung Quốc là “thách thức an ninh quốc gia và kinh tế lớn nhất của thế hệ này”. Báo cáo đưa ra hơn 400 đề xuất, từ việc cung cấp bến đỗ an toàn cho những người đang chạy trốn cuộc đàn áp dân chủ của Trung Quốc ở Hong Kong, đến việc thực hiện một thỏa thuận thương mại với Đài Loan.
Lực lượng đặc nhiệm này do Hạ nghị sĩ Michael McCaul của Texas đứng đầu, cho biết họ ưu tiên đưa ra các khuyến nghị với sự ủng hộ của lưỡng đảng, nhiều khuyến nghị đã được đưa vào luật, và đã được Hạ viện hoặc Thượng viện thông qua.
Một báo cáo khác, từ nhóm có tên là Lực lượng Đặc nhiệm Quốc phòng Tương lai, kêu gọi một “chiến lược toàn quốc giải quyết sự trỗi dậy của Trung Quốc”, do người đứng đầu nhóm là Hạ nghị sĩ Jim Banks kết hợp với Hạ nghị sĩ Seth Moulton cùng thực hiện; nhằm kêu gọi Bộ Quốc phòng xem xét lại vấn đề an ninh quốc gia, bao gồm cả việc đầu tư vào trí tuệ nhân tạo, điện toán lượng tử và công nghệ sinh học.
Nhiều đề xuất của báo cáo vượt ra ngoài chương trình của Lầu Năm Góc, chẳng hạn như khuyến nghị mở rộng các chương trình dịch vụ quốc gia tự nguyện để thúc đẩy sự tham gia vào nền dân chủ Hoa Kỳ.
-
- Tướng Keith Alexander, giám đốc Cơ quan An ninh Quốc gia, xuất hiện trước Ủy ban Tình báo Hạ viện ngày 18 tháng 6 năm 2013 tại Washington, DC (Ảnh: getty images)
Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington chưa đưa ra bình luận ngay lập tức về các báo cáo. Bắc Kinh đã nhiều lần nói rằng sự phát triển của Trung Quốc có lợi cho hòa bình và thịnh vượng thế giới.
“Chúng tôi không có ý định và sẽ không gây ra bất kỳ mối đe dọa nào đối với các quốc gia khác”, một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết trong tuần này.
Tình báo Mỹ cần mở rộng phạm vi, tập trung vào Trung Quốc
Với sự xuất hiện của dịch viêm phổi ở thành phố Vũ Hán, miền Trung Trung Quốc, nhiều cựu quan chức tình báo cấp cao đã lập luận rằng Cục Tình báo Trung ương và các cơ quan khác của Hoa Kỳ phải dành sự quan tâm nhiều hơn đến các vấn đề “mềm” như bệnh truyền nhiễm và biến đổi khí hậu.
Báo cáo của Ủy ban Tình báo Hạ viện lặp lại đánh giá đó, nói rằng việc bảo vệ an ninh quốc gia của Hoa Kỳ đòi hỏi phải có khả năng phát hiện các đợt bùng phát dịch bệnh “vì sự tàn phá hoàn toàn của đại dịch” đối với thế giới.
Bản tóm tắt của tài liệu cung cấp rất ít chi tiết về khả năng do thám Trung Quốc của các cơ quan tình báo, những lỗ hổng tồn tại hoặc hiệu quả hoạt động của các cơ quan này trong những năm gần đây.
Đã đến lúc tình báo Mỹ cần xem xét lại tất cả chi tiêu tình báo để loại bỏ các chương trình không còn phù hợp; tạo ra một đội ngũ sĩ quan tình báo có chuyên môn tập trung vào Trung Quốc; và chú trọng thông tin tình báo được thu thập một cách bí mật, thay vì phụ thuộc nhiều vào thông tin có sẵn công khai.
Đối với báo cáo của ủy ban, các thành viên cả Đảng Dân chủ và Cộng hòa đã tham gia vào một cuộc điều tra hàng trăm giờ để phỏng vấn các sĩ quan tình báo, xem xét hàng nghìn báo cáo tình báo và thăm nhiều cơ sở tuyệt mật ở Hoa Kỳ và nước ngoài.
Thiện Nhân
