Trung Quốc không còn là công xưởng của thế giới khi mà một số lượng lớn các công ty Hoa Kỳ và các nước khác đang rời khỏi Trung Quốc bởi vô số khó khăn trong môi trường kinh doanh.
Các nguyên nhân khiến doanh nghiệp nước ngoài di dời cơ sở sản xuất của họ ra khỏi Trung Quốc gồm có: Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung cùng hàng rào thuế quan, hành vi trộm cắp tài sản trí tuệ (IP), các lệnh trừng phạt áp đặt lên Bắc Kinh vì vi phạm nhân quyền ở Tân Cương và xâm hại quyền tự chủ của Hong Kong, người tiêu dùng Trung Quốc tẩy chay nhãn hàng nước ngoài, gián đoạn chuỗi cung ứng, đại dịch, sự gia tăng các loại quy định và giám sát của chính quyền Bắc Kinh, và chi phí sản xuất tăng cao.
Trong một cuộc khảo sát năm 2020 do công ty nghiên cứu Gartner thực hiện, khoảng 1/3 những người đứng đầu chuỗi cung ứng của doanh nghiệp trả lời rằng, họ có kế hoạch chuyển ít nhất một số hoạt động sản xuất ra khỏi Trung Quốc trước năm 2023. Một nghiên cứu khác do UBS Evidence Lab thực hiện cho thấy, 76% các công ty có cơ sở sản xuất tại Trung Quốc đang trong quá trình hoặc có kế hoạch chuyển hoạt động sang các nước khác.
Mời quý độc giả tìm xem nhãn hàng yêu thích của mình có đang dịch chuyển ra khỏi Trung Quốc hay không.
Khi thương hiệu Nike lên tiếng chống lại cuộc đàn áp người Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương, doanh số bán hàng của hãng này ở Trung Quốc đã giảm 59% do người tiêu dùng Trung Quốc tẩy chay thương hiệu Mỹ. Các nhà cung cấp của Nike cũng đã chuyển hoạt động của họ sang Đông Nam Á và châu Phi. Giờ đây, Nike càng có nhiều động lực hơn để dịch chuyển một tỷ lệ lớn hơn các hoạt động sản xuất của hãng ra khỏi Trung Quốc.
-
- Một đôi giày Air Force của Nike với logo NBA được trưng bày tại một cửa hàng Nike ở Bắc Kinh, Trung Quốc, hôm 10/10/2019. (Ảnh: Tingshu Wang / Reuters)
Apple tiếp tục giữ phần lớn quy mô sản xuất tại Trung Quốc, nhưng sẽ chuyển 30% hoạt động sản xuất AirPods và một phần hoạt động của iPad sang Việt Nam. Tập đoàn này cũng đã yêu cầu các nhà cung cấp của mình bao gồm Foxconn, Delta Electronics, và Pegatron di dời tới 30% hoạt động sản xuất iPhone ra khỏi Trung Quốc. Foxconn đã đầu tư 1 tỷ USD để mở rộng cơ sở sản xuất tại Ấn Độ. Các nhà thầu khác đang thiết lập hoạt động tại Việt Nam, Thái Lan, và Indonesia.
Nhà sản xuất đồ chơi Hoa Kỳ Hasbro đã chuyển phần lớn nhà máy ra khỏi Trung Quốc để sang Việt Nam và Ấn Độ. Tổng cộng, Hasbro đã giảm khoảng 30% lượng hàng hóa sản xuất tại Trung Quốc xuất sang thị trường Hoa Kỳ. Hasbro đang gặp khó khăn liên quan đến những sản phẩm vẫn đang được sản xuất tại Trung Quốc bởi sự cố tắc nghẽn chuỗi cung ứng, thiếu container vận chuyển, và không thể đưa hàng ra khỏi đất nước này. Điều này có thể khiến Hasbro đẩy nhanh hoạt động ‘rút quân’ ra khỏi Trung Quốc.
Stanley Black & Decker đã chuyển cơ sở sản xuất trở lại Texas (Mỹ). Del đang di dời 30% hoạt động sản xuất máy tính xách tay của hãng. Google đang chuyển sản xuất điện thoại thông minh Pixel sang Việt Nam và sẽ sản xuất các loại điện thoại thông minh khác tại Thái Lan. Ngoài ra, bo mạch chủ Cloud và các sản phẩm Nest sẽ được sản xuất tại Đài Loan và Malaysia. Microsoft đã chuyển nhà máy sản xuất dòng máy tính xách tay và máy tính để bàn Surface sang Việt Nam. GoPro sẽ sản xuất tại Mexico. Intel có kế hoạch xây dựng 2 cơ sở sản xuất chip ở Arizona (Mỹ). Under Armour đã chuyển sản xuất sang Việt Nam, Jordan, Philippines, và Indonesia. Steve Madden đang chuyển đến Campuchia, Brazil, Mexico, và Việt Nam.
Quanta Computer, công ty máy chủ dữ liệu của Đài Loan, đã chuyển hoạt động sản xuất đến một địa điểm mới ở thành phố Đào Viên của quốc đảo này vào cuối năm 2018 do thuế quan tạo ra bởi chiến tranh thương mại Mỹ - Trung.
Samsung Electronics của Hàn Quốc là một trong những công ty lớn nhất bên ngoài Hoa Kỳ đang tìm cách rút lui khỏi Trung Quốc. Tập đoàn này đã đóng cửa nhà máy sản xuất điện thoại thông minh cuối cùng và ngừng sản xuất tivi ở Trung Quốc. Ngoài ra, hoạt động sản xuất máy tính cá nhân của Samsung đã chuyển sang Việt Nam.
-
- Khách tham quan đi ngang qua phòng trưng bày của LG Electronics trong triển lãm Auto China 2016 ở Bắc Kinh, hôm 26/04/2016. (Ảnh: Kim Kyung-Hoon / Reuters)
Tương tự, công ty LG Electronics của Hàn Quốc đã chuyển một số cơ sở sản xuất ra khỏi Trung Quốc để tránh thuế quan của Mỹ. Các tủ lạnh của LG xuất sang Mỹ hiện được sản xuất tại Hàn Quốc.
Nhà sản xuất ô tô Hàn Quốc Kia Motors đã đóng cửa một trong những nhà máy chính của họ ở Trung Quốc do doanh số bán hàng giảm mạnh. Đây là kết quả của một cuộc tẩy chay đối với các sản phẩm của Hàn Quốc ở Trung Quốc, bắt nguồn từ việc Hàn Quốc mua hệ thống phòng thủ tên lửa do Mỹ sản xuất. Hyundai Motor Group và Hyundai Mobis cũng chứng kiến doanh số bán hàng của họ giảm mạnh do bị tẩy chay và bởi vậy, đã chuyển hoạt động sản xuất về Hàn Quốc và sang Ấn Độ.
Phòng Thương mại Đức tại Trung Quốc đã phát hiện ra rằng, gần 25% các công ty Đức đang có kế hoạch rời khỏi Trung Quốc. Adidas đã giảm 50% hoạt động tại Trung Quốc trong 10 năm qua, chuyển phần lớn hoạt động sản xuất sang Việt Nam. Thương hiệu nổi tiếng này cũng cam kết cắt đứt mọi quan hệ với các công ty sử dụng lao động cưỡng bức ở Tân Cương, khiến doanh số bán hàng ở Trung Quốc giảm 78%.
Trước đây, nhà sản xuất giày thể thao Puma đã có đến ¼ tổng hoạt động sản xuất tại Trung Quốc, nhưng nhãn hàng này hiện cũng đang đa dạng hóa chuỗi cung ứng và chuyển hoạt động sang Bangladesh, Campuchia, Indonesia, và Việt Nam. Giống như các công ty khác lên tiếng phản đối lao động cưỡng bức ở Tân Cương, doanh số bán hàng tại Trung Quốc của Puma giảm mạnh, khiến Giám đốc điều hành của Puma là ông Bjorn Gulden đánh giá rằng: Tương lai của các thương hiệu phương Tây ở Trung Quốc là một vấn đề đáng phải bàn luận.
Vào tháng 04/2020, chính phủ Nhật Bản đã thành lập một quỹ trị giá 2,2 tỷ USD để trợ giúp các công ty Nhật Bản rời khỏi Trung Quốc. Cho đến nay, đã có 87 doanh nghiệp nhận lời đề nghị của chính phủ, bao gồm cả công ty điện tử Sharp, do Foxconn của Đài Loan sở hữu phần lớn. Sony đã chuyển nhà máy điện thoại thông minh từ Bắc Kinh sang Thái Lan, và chuyển văn phòng điều hành khu vực từ Hong Kong sang Singapore. Ngoài ra, Nintendo đã chuyển đến Việt Nam.
Ngoài các công ty sản xuất, nhiều công ty ở lĩnh vực khác cũng đang rời khỏi Trung Quốc vì nhiều lý do. LinkedIn đã đóng cửa các hoạt động tại Trung Quốc với lý do chính quyền Bắc Kinh gia tăng các hạn chế và hoạt động giám sát. Ứng dụng Zoom của Mỹ đã ngừng bán hàng trực tiếp ở Trung Quốc, đồng thời mở các trung tâm dữ liệu và R&D ở Ấn Độ và quê nhà. Tờ The New York Times đã chuyển một phần văn phòng ở Hong Kong đến Seoul (Hàn Quốc) do luật an ninh quốc gia của Trung Quốc hạn chế quyền tự do ngôn luận ở Hong Kong.
Quan điểm trong bài viết là ý kiến của tác giả và không nhất thiết phản ánh quan điểm của NTDVN.
Tác giả Antonio Graceffo đã có hơn 20 năm làm việc tại châu Á. Ông tốt nghiệp Đại học Thể thao Thượng Hải và có bằng MBA của Đại học Giao thông Thượng Hải. Ông Antonio hiện đang là Giáo sư kinh tế và nhà phân tích kinh tế Trung Quốc. Ông viết bài cho nhiều phương tiện truyền thông quốc tế. Một số cuốn sách về Trung Quốc của ông bao gồm Beyond the Belt and Road: China’s Global Economic Expansion (Đằng sau Vành đai và Con đường: Sự mở rộng kinh tế toàn cầu của Trung Quốc) và A Short Course on the Chinese Economy (Khóa học ngắn hạn về kinh tế Trung Quốc).
Đức Duy
Theo The Epoch Times
