Một nhà phân tích an ninh nói với Newsweek rằng chính phủ Trung Quốc đang tham gia vào một chiến dịch mới - nhằm thay đổi định nghĩa cơ bản về nhân quyền và tự do, sau khi Bộ trưởng Vương Nghị đề cao nền dân chủ đa dạng của Bắc Kinh và liệt kê Tân Cương là một trong những "tấm gương sáng về tiến bộ nhân quyền của Trung Quốc".
Những nỗ lực của Bắc Kinh nhằm thay đổi các mô hình cốt lõi này đang diễn ra trên ba mặt trận: tại Liên Hợp Quốc (LHQ); trong việc thúc đẩy các công nghệ giám sát ở nước ngoài; và thông qua việc leo thang thông tin trên các nền tảng truyền thông xã hội như Twitter và Facebook, theo nhà phân tích an ninh quốc gia của Washington, Lindsay Gorman.
Định nghĩa lại nhân quyền
Một phần của những gì bà mô tả là "chiến lược rộng lớn hơn" của Bắc Kinh - đã lộ rõ trong tuần này khi Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị phát biểu trước LHQ hôm thứ Hai (ngày 1/3) và đưa ra triết lý nhân quyền "lấy người dân làm trung tâm".
"Nâng cao ý thức của người dân về lợi ích, hạnh phúc và an ninh là mục tiêu cơ bản của quyền con người, cũng như mục tiêu cuối cùng của quản trị quốc gia", ông Vương nói trong một bài phát biểu tại phiên họp thứ 46 của Hội đồng Nhân quyền LHQ.
Vị bộ trưởng này nêu rõ: "Hòa bình, phát triển, công bằng, công lý, dân chủ và tự do" là những giá trị chung, nhưng các quốc gia có nền văn hóa và hệ thống khác nhau nên thúc đẩy quyền con người theo thực tế quốc gia và nhu cầu của người dân".
Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) tuyên bố chiến thắng COVID-19 vào năm ngoái và gần đây cho biết rằng họ đã xóa bỏ tuyệt đối tình trạng nghèo đói ở nước này vào năm 2020. Theo tờ Nhân dân Nhật báo cho biết, nhờ vào sự lãnh đạo thành công của Chủ tịch Tập Cận Bình, thu nhập của mọi người dân Trung Quốc đã được nâng lên trên mục tiêu 2.300 nhân dân tệ (355 USD) mỗi năm.
Ông Vương ca ngợi thành tích đã đạt được, ông nói rằng Bắc Kinh đã hoàn thành kế hoạch trước một thập kỷ.
Trước đó, nhà ngoại giao này cũng đã phát biểu tại Diễn đàn Lanting của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, nơi ông kêu gọi thiết lập lại quan hệ Mỹ-Trung, và liệt kê các yêu cầu với chính quyền mới ở Washington.
Ông nói, việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt và thuế quan đối với các công ty và hàng hóa Trung Quốc sẽ tạo "điều kiện cần thiết" cho sự hợp tác trong tương lai.
Bắc Kinh có ‘nền dân chủ tiêu biểu nhất’?
Bài phát biểu của ông Vương đã được các nhà quan sát chú ý, vì mô tả của nó nhằm vào hệ thống chính trị của Trung Quốc.
Ông Vương nói: “Luôn giữ vững và phát huy dân chủ của nhân dân… Không có mô hình cố định hay câu trả lời tiêu chuẩn nào về cách thực hiện dân chủ. Nền dân chủ thực sự phải bắt nguồn từ thực tế của một quốc gia và phục vụ người dân".
-
- Một cơ sở cải tạo lao động ở Tân Cương, Trung Quốc. (Ảnh AP)
"Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa của Trung Quốc là nền dân chủ tiêu biểu nhất", ông Vương tuyên bố.
Bộ trưởng Trung Quốc cũng tỏ ra hoan nghênh công việc của Bắc Kinh với các dân tộc thiểu số, ông Vương gọi Tân Cương và Tây Tạng là "những tấm gương sáng về tiến bộ nhân quyền của Trung Quốc".
Tuyên bố của ông Vương "không phải là một sự tình cờ", bà Gorman - chuyên gia về các công nghệ và an ninh mới nổi tại Liên minh Bảo đảm Dân chủ của Quỹ Marshall của Đức đã viết trên Twitter.
Bà Gorman nói: “Bắc Kinh đang tham gia vào một chiến dịch đa chiều - để từ từ chuyển các ý tưởng toàn cầu về nhân quyền khỏi sự tập trung vào các quyền tự do cá nhân và hướng tới các quan niệm về phát triển kinh tế”.
Bà lưu ý: "Một mặt của chiến dịch này đã được tiến hành theo luật pháp quốc tế tại Liên Hợp Quốc. Một mặt khác là thúc đẩy và bán các công nghệ giám sát tinh vi - hỗ trợ các trung tâm chỉ huy của cảnh sát trên toàn thế giới, và làm suy yếu quyền tự do trước sự giám sát của nhà nước".
Một báo cáo trong tháng này của Associated Press và Phòng thí nghiệm Nghiên cứu Pháp y Kỹ thuật số của Hội đồng Đại Tây Dương đã nêu bật động lực gần đây của Trung Quốc - nhằm lấp đầy không gian thông tin trên mạng xã hội trong thời kỳ đại dịch. Hàng trăm tài khoản liên kết với nhà nước Trung Quốc trên Twitter và Facebook - cả hai mạng xã hội đều bị cấm ở Trung Quốc - đã giúp thúc đẩy âm mưu cho rằng COVID-19 là một vũ khí sinh học do Hoa Kỳ tạo ra.
Bà Hoa Xuân Oánh - người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Trung Quốc và là Giám đốc Sở Thông tin của nước này, được cho là nhân tố chính trong chiến dịch. Bà Hoa đã tweet các trích dẫn từ bài phát biểu của ông Vương trong tuần này, bao gồm các diễn giải của ông về dân chủ và nhân quyền.
Bà Gorman cho rằng luận điểm mà Bắc Kinh đang thúc đẩy là: Các quyền tự do cá nhân - như quyền tự do ngôn luận và quan điểm, quyền công bằng trước tòa án, quyền tự do hội họp - làm nền tảng cho Tuyên ngôn Nhân quyền của Liên Hợp Quốc - là không quan trọng bằng sự phát triển kinh tế trong trường hợp Covid -19, sức khỏe cộng đồng.
“Có nguy cơ rằng những nỗ lực này có thể định hình lại quyền con người ngay từ đầu, nếu các nền dân chủ không lưu tâm”, bà Lindsay Gorman nói.
Bất kể Bắc Kinh thể hiện thế nào, Trung Quốc hiện đang xếp hạng gần cuối Chỉ số Dân chủ
Lập luận của Trung Quốc đã đưa ra một "sự lựa chọn sai lầm", bà nói trong bài phân tích của mình. "Các xã hội tự do trong lịch sử là những người bảo đảm sự thịnh vượng và an ninh tốt hơn những xã hội đàn áp".
Bất kể Bắc Kinh muốn thể hiện mình như thế nào, Trung Quốc hiện đang xếp hạng gần cuối Chỉ số Dân chủ của The Economist, bà Gorman lưu ý.
-
- Bà Hoa Xuân Oánh, người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Đảng Cộng sản Trung Quốc. (Ảnh chụp màn hình video)
"Những nỗ lực làm sai lệch thông tin này được dành để 'kể tốt câu chuyện Trung Quốc' cho khán giả phương Tây nhằm thúc đẩy các mục tiêu toàn cầu của Trung Quốc", nhà nghiên cứu nói, đề cập đến khẩu hiệu năm 2016 của ông Tập đã thấm nhuần vào chính quyền Trung Quốc, khi nước này cố gắng để cạnh tranh trong không gian thông tin và thúc đẩy sức mạnh mềm của đất nước.
Tuyên truyền kỹ thuật số
Twitter là một trong những trang web truyền thông xã hội lớn đang bị thúc ép phải làm nhiều hơn nữa để chống lại thông tin sai lệch trực tuyến. Đầu tháng này, công ty tiết lộ lệnh cấm tài khoản của cựu Tổng thống Donald Trump là vĩnh viễn - ngay cả khi ông tái tranh cử.
Vào tháng 1/2021, tài khoản Twitter do Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington điều hành đã bị đình chỉ, sau khi một trong những dòng tweet của tài khoản này có nội dung phản đối chính sách chống nhân đạo của trang web. Đại sứ quán đã đăng một liên kết đến một bài báo trên tờ China Daily - tuyên bố rằng phụ nữ Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương không còn là "cỗ máy sinh con" nhờ công sức giáo dục của chính phủ Trung Quốc.
Một phát ngôn viên của Twitter đã xác nhận trong tuần này rằng tài khoản vẫn tạm thời bị khóa do đại sứ quán không xóa bài đăng vi phạm. Bài đăng này đã bị xóa khỏi dòng thời gian và được thay thế bằng một thông báo.
Bà Gorman cho biết những dòng tweet gần đây của Bà Hoa Xuân Oánh - bao gồm cả đánh giá về “tiến bộ nhân quyền” ở Tân Cương - hầu như không "phù hợp với" chính sách bạo lực của Twitter.
Twitter cho biết dòng tweet của bà Hoa không vi phạm chính sách của họ.
Mô hình Trung Quốc
Bài phát biểu của Bộ trưởng Vương Nghị tại LHQ diễn ra cùng ngày Ngoại trưởng Anh Dominic Raab đưa ra tuyên bố của Vương quốc Anh trước Hội đồng Nhân quyền.
Ông Raab cho biết không thể bỏ qua bằng chứng về "tình hình nhân quyền đang xấu đi ở Trung Quốc", với lý do vi phạm nhân quyền này đã diễn ra có hệ thống ở Hong Kong, Tây Tạng và Tân Cương - nơi có hơn một triệu người Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ và các dân tộc thiểu số chủ yếu là người Thổ Nhĩ Kỳ - đã bị bắt giam trong cái gọi là “trại cải tạo".
Ông Raab cho biết thêm, các chuyên gia độc lập cần được cấp "quyền tiếp cận không bị kiểm soát" để điều tra các báo cáo về tra tấn, lao động cưỡng bức và cưỡng bức triệt sản ở Tân Cương.
-
- Ngoại trưởng Anh Dominic Raab trên đường đến số 10 phố Downing ở London, Vương quốc Anh, vào ngày 6/4/2020. (Peter Summers / Getty Images)
Trong tuần này, quốc hội Canada và Hà Lan đã thông qua các động thái riêng biệt - tuyên bố các chính sách của Bắc Kinh ở Tân Cương là diệt chủng.
Trong các bài phát biểu của mình, Bộ trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã ví những lời chỉ trích về các chính sách của Bắc Kinh ở Tân Cương và Hong Kong là "những lời bôi nhọ" được "bịa ra vì thành kiến và thiếu hiểu biết".
Ông nói: “Chúng tôi phản đối việc sử dụng nhân quyền như một cái cớ để can thiệp vào công việc nội bộ của các nước khác”; đồng thời ông Vương mô tả rằng những gì ĐCSTQ đang làm ở Tân Cương là để “chống lại chủ nghĩa khủng bố bạo lực và chủ nghĩa ly khai”.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc nhắc lại phát biểu của ông Vương hôm thứ Tư (ngày 24/2), nói rằng "các biện pháp phi hạt nhân hóa" đã ngăn chặn các vụ khủng bố ở Tân Cương trong 4 năm.
Bộ cũng tiết lộ rằng Trung Quốc đã mời Cao ủy Nhân quyền Liên hợp quốc, Michelle Bachelet, đến thăm Tân Cương trong năm nay. Các cuộc thảo luận về chuyến đi vẫn đang diễn ra.
Bà Gorman, người đang theo dõi các nền tảng truyền thông mới như TikTok và các công nghệ khác, đang cảnh giác về cách mà mô hình Trung Quốc có thể phát huy tác dụng ở phương Tây.
“Các quốc gia không có hệ thống quản trị mạnh để bắt đầu, có nguy cơ bị định hình lại [khái niệm] nhân quyền từ đầu, nếu các nền dân chủ không được quan tâm”, bà Gorman nói thêm.
Thiện Nhân
Theo newsweek
