Hàng loạt các quy định đã chôn vùi thương vụ bán cổ phiếu trị giá 39,5 tỷ USD của Ant Group, và có vẻ được thiết lập để định hình lại cảnh quan fintech của Trung Quốc; các nhà đầu tư đã đặt tiền mua cổ phiếu IPO của Ant đang đòi rút tiền khỏi các quỹ đầu tư đã đăng ký mua.
Khi đợt chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng kỷ lục của Ant Group tại Thượng Hải và Hong Kong bị đình chỉ, một số trong hơn 10 triệu nhà đầu tư bán lẻ đã đăng ký vào năm quỹ dự định đầu tư (vào việc bán cổ phần của Ant) - đã yêu cầu được hoàn lại tiền.
Các nhà đầu tư yêu cầu rút lại tiền
Năm quỹ đã huy động được 60 tỷ nhân dân tệ (NDT) (9 tỷ USD) để đầu tư chiến lược vào việc chào bán Ant cũng như vào cổ phiếu và trái phiếu công nghệ và Internet.
Hiện tại khi đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) của gã khổng lồ Ant đang bị hủy bỏ, một số nhà đầu tư yêu cầu hoàn lại tiền, trong khi những người khác yêu cầu loại bỏ thời hạn 18 tháng để dọn đường cho việc rút lại các khoản đầu tư của họ.
Nền tảng thanh toán trực tuyến của Ant Alipay là nhà phân phối bên thứ ba duy nhất của năm quỹ. Sau khi được tung ra vào ngày 25 tháng 9, các quỹ đã bán hết trong vòng vài ngày, khi trung bình có tám nhà đầu tư đặt lệnh lần thứ hai trong thời gian đăng ký, theo dữ liệu được công bố bởi Alipay.
Các nhà điều hành quỹ là E Fund Management, Penghua Fund Management, China Asset Management, China Universal Asset Management và Zhong Ou Asset Management. Họ đã huy động được 12 tỷ NDT mỗi bên và hứa đầu tư tối đa 10% vào cổ phiếu IPO của Ant với tư cách là nhà đầu tư chiến lược.
Năm nhà điều hành quỹ cho biết hôm thứ Tư (ngày 4/11) rằng họ đã từ bỏ kế hoạch đầu tư vào cổ phiếu của Ant, sau khi đình chỉ đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) trị giá 34,5 tỷ USD. Theo kết quả phân bổ chiến lược của Ant, năm quỹ đã được thiết lập để mua tổng cộng 11,97 triệu NDT cổ phiếu của Ant. Các quỹ cho biết họ sẽ đầu tư tài sản còn lại của mình theo kế hoạch.
"Hiện tại, các quỹ đã được thành lập và hoạt động của các quỹ sẽ không bị ảnh hưởng", các công ty quỹ cho biết trong một tuyên bố. "Chúng tôi sẽ luôn quản lý tiền của bạn một cách thận trọng và có trách nhiệm, lựa chọn các mục tiêu chất lượng cao và cố gắng mang lại cho bạn lợi nhuận lâu dài".
Việc tạm dừng IPO của Ant không làm cho các quỹ mất khả năng hoạt động bình thường, vì vậy không cần phải chấm dứt chúng, một nhà quản lý quỹ nói với Caixin.
Vào thứ Ba (ngày 3/11), hai ngày trước khi Ant ra mắt dự kiến, Sở Giao dịch Chứng khoán Thượng Hải đã đình chỉ đợt IPO, với lý do những thay đổi trong môi trường pháp lý. Điều đó khiến công ty phải tạm dừng mảng kinh doanh tại Hong Kong.
Việc đình chỉ được đưa ra ngay sau khi Jack Ma, người đồng sáng lập và cổ đông kiểm soát của Ant Group, được triệu tập đến một cuộc họp chung hiếm hoi hôm thứ Hai (ngày 2/11) với ngân hàng trung ương (NHTW) nước này và ba nhà quản lý tài chính hàng đầu khác.
Thông tin chi tiết về cuộc họp không được tiết lộ, nhưng sàn giao dịch Thượng Hải cho biết các quy định gần đây và những thay đổi trong môi trường quản lý công nghệ tài chính có thể khiến Ant không đáp ứng các điều kiện niêm yết hoặc yêu cầu công bố thông tin.
Ngân hàng trung ương ‘ra tay’, Ant ‘lao đao’ không kịp chống đỡ
Ủy ban Điều tiết Chứng khoán Trung Quốc (CSRC) hôm thứ Tư cho biết trong một tuyên bố rằng các quy định gần đây và những thay đổi trong môi trường quản lý công nghệ tài chính có thể có tác động đáng kể đến cấu trúc kinh doanh và mô hình lợi nhuận của Ant Group.
CSRC cho biết họ ủng hộ quyết định của sàn giao dịch Thượng Hải, được đưa ra dựa trên nguyên tắc bảo vệ quyền và lợi ích của nhà đầu tư, công bố đầy đủ thông tin và bảo vệ sự công bằng của thị trường.
Được xây dựng trên nền tảng của Alipay, nền tảng thanh toán mà Alibaba thành lập vào năm 2004, Ant Group đã phát triển thành một công ty khai thác sở hữu dịch vụ thanh toán lớn nhất thế giới và nền tảng quỹ thị trường tiền tệ lớn nhất.
Một số người trong ngành cho biết, Trung Quốc đã đưa ra các quy tắc dự thảo mới hôm thứ Hai nhằm đưa ra những hạn chế cứng rắn hơn đối với những người cho vay nhỏ trực tuyến, bao gồm các doanh nghiệp tạo ra lợi nhuận lớn của Ant là Huabei và Jiebei.
Ant và các chủ ngân hàng của mình đã làm mọi thứ có thể để đảm bảo công ty được coi là một công ty công nghệ, với mức định giá cao hơn nhiều so với các ngân hàng đơn thuần. Bây giờ có vẻ như Ant thực sự có thể là một ngân hàng.
Theo thời báo phố Wall, Ant lẽ ra đã được định giá trên 300 tỷ USD, nhưng mức định giá khổng lồ đó dựa trên những giả định lạc quan về khả năng của Ant trong việc tiếp tục chống lại quy định tài chính chặt chẽ hơn ở Trung Quốc, điều này có thể dễ dàng thấy kể từ năm 2017. Các nhà đầu tư cũng đã bỏ qua các dấu hiệu cảnh báo trong nhiều tuần qua về sự khó chịu của các cơ quan quản lý.
Ant đã tự mô tả mình như một công ty công nghệ, thay vì một tổ chức tài chính, một phần để tránh sự giám sát của các cơ quan quản lý. Trong những năm gần đây, công ty đã chuyển từ chủ yếu là nhà cung cấp trực tiếp các dịch vụ tài chính sang trở thành một nền tảng trực tuyến cho các dịch vụ này — chính xác là vì việc trở thành một người cho vay trực tuyến đã trở thành một ngành kinh doanh nguy hiểm từ góc độ rủi ro pháp lý.
NHTW Trung Quốc sợ rủi ro hệ thống, siết chặt đường sống của Ant
Khi tỷ phú Internet Jack Ma bước ra khỏi cuộc họp với các lãnh đạo cấp cao nhất của cơ quan quản lý Trung Quốc vào ngày 2 tháng 11, hy vọng của ông về việc cải cách đáng kể các dịch vụ tài chính tại nền kinh tế lớn thứ hai thế giới - đã bị giáng một đòn nặng nề.
Các nhà quản lý nói với Ma rằng trong tương lai, sự mở rộng bao phủ xã hội về tài chính của các nền tảng Internet sẽ phải nhường chỗ cho “ưu tiên ổn định tài chính” và bảo vệ các nhà cho vay truyền thống, vốn vẫn là đòn bẩy chính sách quan trọng trong nền kinh tế đang phát triển.
Các quan chức báo hiệu rằng họ sắp tung ra một loạt các quy tắc mới nhằm thiết lập lại cục diện cho các công ty tài chính-công nghệ ở Trung Quốc.
Sự thay đổi kiến tạo trong quy định fintech là một cú sốc đối với Ma và các giám đốc điều hành Ant Group. Công ty fintech lớn nhất thế giới này chỉ còn ba ngày nữa là sẽ nổi trên sàn chứng khoán Hong Kong và Thượng Hải, trong đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) kỷ lục.
Các giám đốc điều hành của Ant đã tìm cách củng cố mô hình kinh doanh fintech của công ty bằng cách đăng ký bản cáo bạch cho kế hoạch niêm yết trị giá 39,5 tỷ USD (bao gồm cả tùy chọn tổng thể) từ các cấp quy định cao nhất chỉ vài tuần trước đó.
Đợt IPO này có thể đã chốt giá trị của Ant ở mức 359 tỷ USD, cao hơn ngân hàng lớn nhất thế giới JP Morgan và lớn hơn cả Ngân hàng Công thương Trung Quốc (ICBC) do nhà nước hậu thuẫn. Trung Quốc lo ngại rằng công ty tư nhân này đang trên đà thu hút nhiều nhà đầu tư nước ngoài hơn vào cơ cấu vốn của mình, và đã trở nên “quá lớn để có thể thất bại”.
Điều mà các giám đốc điều hành không biết khi họ tiếp thị IPO cho các nhà đầu tư là sự tăng trưởng và quy mô của nền tảng kỹ thuật số của Ant - được tiết lộ trong hồ sơ niêm yết - đã khiến các nhà quản lý bất an và gây ra lo ngại về rủi ro hệ thống.
Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC), Ủy ban Điều tiết Bảo hiểm và Ngân hàng Trung Quốc (CBIRC) đã siết chặt giám sát các doanh nghiệp cho vay trên nền tảng Internet.
Cuối ngày thứ Hai, CBIRC và PBOC đã công bố các quy tắc dự thảo kiểm soát trong cho vay vi mô. Ant đã nhanh chóng trở thành nhà cung cấp dịch vụ tín dụng trực tuyến lớn nhất Trung Quốc cho người tiêu dùng và chủ doanh nghiệp nhỏ. Hoạt động như một trung gian kỹ thuật số giữa những người đi vay và khoảng 100 ngân hàng. Đây là hoạt động kinh doanh sinh lợi nhất của nó.
Cú sốc cho Ant Group
Điểm mấu chốt trong dự thảo quy tắc là các nền tảng Internet sẽ phải dành 30% vốn cho các khoản vay chung với các ngân hàng. Ant có hai doanh nghiệp cho vay nhỏ, Huabei và Jiebei, và hiện đóng góp khoảng 2% các khoản vay được thỏa thuận trên nền tảng của mình, trong khi các ngân hàng đóng góp phần còn lại.
Tin tức đó đã khiến các giám đốc điều hành của Ant tranh nhau tìm ra định nghĩa về các khoản vay chung - liệu nó được áp dụng cho các khoản vay mà công ty góp vốn, hay tất cả các khoản vay được thỏa thuận trên nền tảng của Ant? Ant có cần giấy phép mới không? Các nhà quản lý đã liên hệ với các cơ quan quản lý để có câu trả lời.
Ant sẽ cần ít nhất vài tháng để đánh giá mức độ ảnh hưởng từ sự thay đổi quy định, giúp doanh nghiệp tuân thủ các quy tắc mới và cập nhật các nhà đầu tư tiềm năng.
Theo số liệu của PBOC, có 7.227 công ty tài chính vi mô ở Trung Quốc với 902 tỷ NDT (135 tỷ USD) còn nợ tính đến ngày 30/9.
Các quy tắc có thể bao phủ cả các lĩnh vực khác của các doanh nghiệp fintech trên khắp Trung Quốc. Hoạt động kinh doanh của Ant bao gồm các dịch vụ tài chính kỹ thuật số như thanh toán, đầu tư và bảo hiểm, cũng như tín dụng tiêu dùng.
Ant Group khó có thể phát triển trong một hệ thống tài chính kiểm soát chặt và kém hiệu quả của Trung Quốc
Giáo sư Michael Pettis, chuyên gia hàng đầu về hệ thống tài chính Trung Quốc cho biết: Tất nhiên các nhà quản lý lo lắng về khả năng gây rối của Ant. Thành công vượt bậc của nó không chỉ liên quan nhiều đến sự đổi mới công nghệ, mà còn liên quan nhiều hơn đến thực tế là "một thực thể được quản lý lỏng lẻo sẽ luôn hoạt động tốt hơn các đối thủ được quản lý chặt chẽ".
Ma nghĩ rằng việc bãi bỏ quy định cửa hậu của mình - mà ông gọi là "sự phá vỡ" - là một điều tốt, mặc dù thoạt đầu có vẻ như Trung Quốc sẽ được hưởng lợi về mặt kinh tế từ việc thay thế lĩnh vực ngân hàng “thời kỳ đồ đá mới” bằng một hệ thống tiết kiệm và cho vay tài chính linh hoạt hơn và nhanh hơn.
Trên thực tế, một hệ thống ngân hàng kém hiệu quả, bị kìm hãm về tài chính và được kiểm soát cao luôn là trọng tâm của mô hình tăng trưởng Trung Quốc. Chính hệ thống ngân hàng đang tồn tại là nguyên nhân gây ra phần lớn sự tăng trưởng quá công suất trong quá khứ.
Ngược lại, nếu hệ thống tài chính của Trung Quốc hiệu quả và linh hoạt hơn, Bắc Kinh sẽ không thể buộc hệ thống tài trợ cho quá nhiều hoạt động phi sản xuất và buộc các hộ gia đình phải trợ cấp cho lĩnh vực sản xuất và đầu tư thông qua lãi suất.
Bạn không thể có cái này mà không có cái kia, và miễn là Bắc Kinh muốn nhắm mục tiêu tốc độ tăng trưởng kinh tế vượt quá tốc độ tăng trưởng cơ bản thực sự của nền kinh tế, nó cần một hệ thống ngân hàng được kiểm soát chặt chẽ.
Hơn nữa, ngay cả khi Bắc Kinh đã quyết định từ bỏ mục tiêu tăng trưởng hoạt động kinh tế với tốc độ cao quá mức (điều mà họ rõ ràng là chưa làm được), khu vực tài chính của đất nước vẫn còn quá nhiều nợ và khả năng thanh toán thấp, tới mức nếu họ tăng sự linh hoạt trong khâu trung gian tài chính, thì sẽ có nguy cơ sụp đổ hệ thống.
Đối với tất cả nợ xấu và bảng cân đối không ổn định, Trung Quốc không bao giờ có khả năng xảy ra khủng hoảng tài chính vì các cơ quan quản lý luôn có thể cơ cấu lại các khoản nợ của hệ thống tài chính theo ý muốn.
Bắc Kinh có thể kêu gọi các thị trường tài chính cởi mở, hiệu quả và linh hoạt hơn, nhưng chúng ta không nên đơn giản cho rằng không có mối liên hệ trực tiếp giữa hoạt động kinh tế của nước này (bao gồm khả năng kiểm soát tài khoản thương mại) và cấu trúc của thị trường tài chính tiền tệ.
Trong cả hai trường hợp, việc cải cách cái sau chắc chắn phải gắn liền với một sự thay đổi đáng kể trong cái trước. Mục tiêu tăng trưởng GDP đòi hỏi một hệ thống ngân hàng được kiểm soát chặt chẽ và kém hiệu quả.
Đức Duy