"Cá mập" dày dặn kinh nghiệm này liên tiếp đưa ra những câu nói ngôn tình như "Anh chỉ mải nhìn em nên chẳng thấy gì ở chiếc xe cả" hay "Anh không quan tâm đến business, không quan tâm đến sản phẩm mà đang quan tâm đến mỗi em thôi" gây làn sóng tranh cãi dữ dội trong cộng đồng mạng.
Màn 'thả thính' gây tranh cãi
Trong tập 2 của Shark Tank mùa 4, Shark Nguyễn Xuân Phú đã có màn "thả thính" CEO xinh đẹp Nguyễn Thị Thu Hằng của Wiibike khiến người xem không khỏi xôn xao.
Mở đầu chương trình, nữ CEO đích thân chạy xe đạp ra sân khấu để gây ấn tượng với các nhà đầu tư. Sau khi trình bày phần gọi vốn, Thu Hằng dí dỏm đố các shark về điểm đặc biệt trong chiếc xe cô sử dụng. Ngay lập tức, doanh nhân Nguyễn Xuân Phú (shark Phú) đáp: “Anh chỉ mãi nhìn em nên chẳng thấy gì đặc biệt ở chiếc xe cả”. Điều này làm cô vô cùng bối rối, dành lời cảm ơn trước lời khen của ông.
Sau khi trực tiếp lên sân khấu trải nghiệm và xem xét xe đạp trợ điện, shark Hưng nói: "Tôi lên đây xem cho vui chứ lúc nãy cô ấy vào đây, thấy shark Phú cười thì tôi biết deal (màn thương lượng) này sẽ diễn ra nhanh thôi. Tức là giải pháp thì xanh, start-up thì xinh. Shark Phú cười rồi thì thôi anh em mình về".
Chưa dừng lại ở đó, khi CEO Thu Hằng đang trình bày về định hướng của công ty cô, Chủ tịch HĐQT tập đoàn SUNHOUSE lên tiếng cắt lời. Ông thẳng thắn chia sẻ:
"Em không cần giải thích gì thêm về bussiness (mô hình kinh doanh – PV). Với anh chỉ cần liếc mắt là biết bussiness nào rồi. Nên anh đã nói ngay từ đầu, anh không quan tâm đến bussiness, không quan tâm đến sản phẩm mà đang quan tâm đến mỗi em thôi. Anh chốt thế này, 1,5 tỷ cho 10% cổ phần", Shark Phú tuyên bố.
Khi nữ CEO băn khoăn với các đề nghị từ các shark, ông Phú tiếp tục: “Do em thôi mà, bây giờ anh rất bận. Muốn anh đồng hành thì người đó phải chủ động không thì anh quên ngay”. Trước đó, ông còn không quên nhắc nhở nữ CEO rằng nên nhìn sâu vào mắt nhà đầu tư để biết ai là người có thể hỗ trợ cô đường dài.
Cuối cùng, CEO Wiibike đã nhận lời đề nghị từ shark Phú. Tại đây, các thành viên còn lại lên tiếng trước quyết định của cô. Shark Liên cho hay đây là kết quả cô dự tính từ trước. Trong khi đó, shark Hưng chia sẻ: “Đã nói ngay từ đầu, thật ra deal cứ sạch, xanh, xinh là xong”.
Không phải lần đầu Shark Phú 'thả thính'
Đây cũng không phải là lần đầu tiên Shark Phú buông lời "thả thính" các CEO nữ. Trước Wiibike, ông Phú cũng đã có những lời lẽ tương tự đối với bà Cathy Thảo Trần, CEO kiêm nhà sáng lập Ohana, trên Shark Tank Việt Nam mùa 2: "Nhìn em là anh thích đầu tư rồi, nhưng mô hình kinh doanh này anh lại không muốn đầu tư. Mô hình kinh doanh này anh khẳng định luôn là thất bại, nhưng anh vẫn muốn đầu tư vào em".
Hay với bà Trần Thị Quỳnh, nhà sáng lập chuỗi cửa hàng La Vita Bakery, ông Phú nói: "Bây giờ em phải nhìn anh với các Shark, xem Shark nào tin tưởng nhất" (Shark Tank mùa 1). Với bà Lê Hồng Thảo Quyên, cựu sáng lập của ViralWorks, ông Phú nói: "Anh không hiểu lắm, nhưng vẫn muốn mua em" (Shark Tank mùa 2).
Phần đánh giá của shark Phú và sau đó là bình luận từ shark Hưng nhanh chóng được lan truyền khắp mạng xã hội và nhận về không ít ý kiến chỉ trích. Nhiều khán giả cho rằng những câu tán tỉnh, nhận xét ngoại hình xuất hiện trong một chương trình truyền hình về đầu tư kinh doanh là hoàn toàn không phù hợp.
Dựa vào 'nhân tướng học' để đầu tư hay chiêu trò quấy rối?
Theo báo Doanh nghiệp và Tiếp thị, được biết trong nhiều lần giao lưu giữa các "cá mập" của chương trình Shark Tank Việt Nam với người hâm mộ trước đây, Chủ tịch HĐQT Sunhouse từng khẳng định khi đầu tư vào startup, ông rất chú ý đến tướng của người sáng lập.
Trên trang cá nhân được cho là của Shark Phú, cũng đăng tải bài viết nói về biết yếu tố “nhân tướng học” đóng vai trò quan trọng đối với nhà đầu tư này khi quyết định hợp tác: “Một trong ba yếu tố để shark Nguyễn Xuân Phú quyết định có xuống vốn đầu tư không chính là nhân tướng học. Bản thân founder hay người đại diện cho start-up phải có tướng mạo, thần thái của người lãnh đạo; phải thể hiện được khát vọng, đam mê theo đuổi mục tiêu của mình đến cùng”.
Theo vị shark này, quy luật tự nhiên quyết định đến 70-80%, con người chỉ quyết định 20%. Con người sinh ra để tạo ra sự cân bằng xã hội. Có người sinh ra đã có thần thái của người thành công, giống như con ong sinh ra đã có con làm ong chúa.
Ở một sự kiện khác, vị thủ lĩnh Sunhouse tiết lộ rằng với các startup đã có sản phẩm hiện hữu, tròn trịa, ông sẽ nhìn vào doanh số, lợi nhuận để quyết định đầu tư. Các chỉ số đó cho thấy sản phẩm có được người dùng tiếp nhận hay không; nếu không tiếp nhận thì doanh nghiệp đó dễ "chết" trong tương lai.
Để phân tích nhân tướng học của một con người, có nhiều cách như tự trải nghiệm, đọc sách tướng hoặc kết hợp cả hai. Với Shark Phú, ông cho biết bản thân áp dụng cả hai cách, vừa tự trải nghiệm đi kèm phân tích, vừa tích cực đọc sách tướng để rút ra cách nhìn người cho bản thân.
Tuy nhiên, điều khiến người xem có phần hoang mang, đó là sau 3 mùa ngồi "ghế nóng" của chương trình, shark Phú cho thấy những tiêu chí về "tướng mạo, thần thái" này có lẽ chỉ áp dụng cho các startup nữ?
'Xanh, sạch, xinh' là tiêu chí kinh doanh?
Bà Khuất Thu Hồng - viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển xã hội (ISDS) - gọi đây là "văn hóa độc hại".
Bà viết: "Tôi không lạ gì những kiểu phát ngôn thô lỗ, chớt nhả, thậm chí quấy rối trắng trợn của một số đàn ông, kể cả người có vị trí xã hội. Cái làm tôi choáng là những chương trình như thế được phát trên sóng quốc gia.
Đồng ý là giải trí, thậm chí thương mại hóa là xu thế chung khó cưỡng lại, nhưng cũng không thể quên vai trò của cơ quan truyền thông đại chúng quốc gia như luật pháp Việt Nam đã quy định.
Truyền thông đại chúng ảnh hưởng lớn đến nhận thức của công chúng, nhất là lớp trẻ. Việc dung túng cho những phát ngôn thô bỉ, những cử chỉ suồng sã và hành vi quấy rối tình dục, phân biệt đối xử giới tính... thật khó có thể chấp nhận".
Nhà báo Vũ Tiến Hồng - giáo sư báo chí tại Đại học Kansas (Mỹ) chia sẻ với Zing, nói rằng những lời bình phẩm vẻ ngoài xuất hiện trong một chương trình truyền hình được phát sóng trong khung giờ vàng như Shark Tank có nhiều vấn đề đáng bàn.
"Ai cũng muốn được khen nhưng trong trường hợp này lại hoàn toàn không ổn. Chương trình về kinh doanh, đầu tư phải dựa trên sản phẩm, kỹ năng của người tham gia để đánh giá. Xinh đẹp chắc chắn không phải một loại kỹ năng. Đánh giá ngoại hình hời hợt, nhập nhằng cũng là thiếu tôn trọng tài năng của người tham gia".
Theo ông Hồng, những nhận xét kể trên không chỉ cổ xúy bất bình đẳng giới mà còn củng cố những định kiến lạc hậu.
"Những quan niệm như 'Làm hoa cho người ta hái, làm gái cho người ta trêu' đã quá lỗi thời và cần phải loại bỏ. Trước những nhận xét sỗ sàng trong một chương trình truyền hình như Shark Tank, người xem đã bắt đầu biết tức giận và phản đối thay vì mặc nhiên chấp nhận. Theo tôi, điều đó phần nào thể hiện sự tiến bộ về mặt nhìn nhận của khán giả ngày nay".
Vlogger Dino Vũ chia sẻ quan điểm về cách "đùa giỡn" trên: "Ngoại hình quan trọng thế sao? Đúng là rất quan trọng. Nhưng nếu để nó lên trên sự nỗ lực, tài năng của con người một cách thô thiển như vậy, có lẽ mình không đồng ý”.
Còn một chặng đường rất dài nữa chúng ta mới thay đổi được hệ tư tưởng phân biệt giới tính và đánh gục được 'nam tính độc hại' tồn tại bao lâu nay".
Khán giả Huỳnh Thúy Vi - một người hoạt động trong lĩnh vực truyền thông - nhận xét: "Đây là một cuộc chơi trí tuệ. Mà start up được chọn không phải nhờ trí tuệ thì nên tự hào chỗ nào?... Chẳng lẽ chương trình muốn truyền đi thông điệp phụ nữ chỉ cần đẹp và ngoan hay sao?".
Phản ứng trái chiều của cộng đồng mạng
Trên mạng xã hội, đây cũng đang là chủ đề thu hút nhiều ý kiến tranh luận của khán giả xem chương trình. Một số ý kiến nhận được khá nhiều ủng hộ.
Một người dùng bày tỏ: “Chả biết mấy ông thấy vui chỗ nào chứ tôi thấy ông shark Phú thể hiện sự bất lịch sự trong phần này. Rất là mất nết”. Một khán giả nhận xét: “Lời bình luận của shark Phú thực chất còn là lời xúc phạm đến Thu Hằng, trong khi bạn ấy đang tâm huyết trình bày ý tưởng thì tất cả chất lượng và năng lực bị gạt bỏ sang một bên để cái "giới", cái "dục" đem lên trên đầu làm tính quyết định thắng thua…”.
Một người dùng khác chia sẻ: “Thực sự trong lúc chị này đang cực kỳ tâm huyết trình bày về business mà shark Phú bình luận một câu như vậy thì cực thiếu tôn trọng người ta. Chả khác gì chị ấy được đầu tư chỉ vì xinh còn lại chả có gì, chả hiểu ai duyệt cho cái này lên sóng được”.
Một tài khoản bình luận: “Ông Phú lên đây chỉ để tán gái hay sao ấy nhỉ?”…
Được biết, nữ CEO này từng là học sinh trường THPT chuyên Lào Cai và tốt nghiệp Đại học Kinh tế Quốc dân ngành Marketing. Trước khi bắt đầu với startup của riêng mình, CEO Thu Hằng từng làm việc trong lĩnh vực ngân hàng.
Hiện tại, Thu Hằng đã kết hôn và có hai bé trai. Ông xã của chị chính là anh Lại Thái Phong - Chuyên gia phát triển sản phẩm Công ty CP Wiibike Việt Nam, người đã xuất hiện cùng chị trong tập mới nhất của Shark Tank.
Hoàng Anh
