Theo báo cáo mới nhất của Carbon Tracker, tổ chức phi lợi nhuận đang nghiên cứu tác động của biến đổi khí hậu đến thị trường tài chính, 99% nhà máy điện than mới tại Việt Nam sẽ không mang đến lợi ích kinh tế và gây lãng phí tới 25 tỷ USD.
Hiện 5 quốc gia châu Á là Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia, Nhật Bản và Việt Nam đã lên kế hoạch xây dựng 80% các nhà máy điện than mới trên thế giới (khoảng 600 nhà máy với tổng công suất hơn 300GW).
Báo cáo của Carbon Tracker cảnh báo, 92% các dự án điện than mới ở 5 quốc gia châu Á này sẽ không mang lại lợi ích kinh tế mà có thể gây lãng phí tới 150 tỷ USD. Cuối cùng, người tiêu dùng và người đóng thuế sẽ phải chi trả nhiều tiền hơn vì các quốc gia sẽ thực hiện nhiều chính sách để hỗ trợ ngành Công nghiệp điện than.
Trưởng bộ phận Năng lượng và Tiện ích của Carbon Tracker, bà Catharina Hillenbrand Von Der Neyen cho biết: “Các nhà đầu tư nên cẩn trọng với các dự án điện than mới vì nhiều dự án trong số đó có thể gây thua lỗ ngay từ lúc mới đầu”.
Hiện Việt Nam có gần 24GW công suất điện than mới đang được xây dựng hoặc trong quy hoạch, trong đó 99% các dự án được Carbon Tracker đánh giá không khả thi trong điều kiện kinh doanh bình thường.
Ngoài các dự án điện than mới, năm quốc gia châu Á trên cũng vận hành gần 3/4 số nhà máy điện than toàn cầu hiện tại, với 55% ở Trung Quốc và 12% ở Ấn Độ.
Ngoài ra, báo cáo cũng tiết lộ, khoảng 27% công suất điện than hiện tại đã không thể sinh lãi và 30% còn lại gần hòa vốn, với mức lợi nhuận trên danh nghĩa tạo ra không quá 5 USD/MWh.
“Chúng tôi biết rằng các dự án điện than mới có thể được tiếp tục, ngay cả khi tính kinh tế không tăng lên vì các lý do phi tài chính - điều nằm ngoài phạm vi phân tích của chúng tôi”, báo cáo viết.
Trung Quốc là nước sản xuất điện than lớn nhất thế giới với công suất hoạt động là 1.100GW và 187GW đang được triển khai, trong đó 100% dự án mới được đánh giá không khả thi trên khía cạnh kinh tế.
Các chuyên gia lý giải, sự cạnh tranh ngày càng tăng từ năng lượng tái tạo, cùng với việc tăng cường các quy định, có khả năng khiến việc sử dụng các nhà máy điện than tiếp tục suy giảm, làm sụt giảm lợi nhuận từ chúng.
Báo cáo lưu ý rằng vấn đề kinh tế của nhà máy điện than rất nhạy với việc sử dụng dịch vụ tiện ích của người tiêu dùng. Theo đó, chỉ cần giảm 5% hàng năm so với giả định cơ sở trong phân tích sẽ khiến khả năng thua lỗ của ngành điện than toàn cầu tăng gần gấp đôi lên 52% vào năm 2030, và tăng lên 77% vào năm 2040.
Ngọc Minh
