Cục Dự trữ Liên bang (Fed) hôm thứ Tư (16/6/2021) đã bất ngờ dự báo nâng lãi suất trở lại vào cuối năm 2023, sớm hơn dự báo hồi tháng 3/2021, đồng thời nâng mạnh kỳ vọng lạm phát năm nay. Thị trường tài chính Việt Nam chao đảo, giá chứng khoán giảm mạnh, đấu thầu TPCP thất bại trên cả 3 kỳ hạn.
Dự báo trung bình của họ cho thấy tỷ lệ chuẩn tăng lên 0,6% từ gần 0 vào cuối năm 2023. Vào tháng 3 vừa qua, họ đã dự định sẽ giữ ổn định tỷ lệ này trong những năm tiếp theo.
Điều này báo hiệu rằng những thay đổi lớn trong chính sách có thể xảy ra sớm hơn dự kiến. Các quan chức ngân hàng trung ương Mỹ đã chuyển lần tăng lãi suất dự kiến đầu tiên của họ từ năm 2024 sang năm 2023. Trong 18 quan chức thì có 13 quan chức kỳ vọng nâng lãi suất vào cuối năm 2023. 7 trong số 18 quan chức cho rằng tỷ lệ sẽ tăng cao hơn trong năm tới, mở ra khả năng có hành động tích cực hơn nữa.
"Việc đạt được các điều kiện để tăng giá chủ yếu sẽ báo hiệu rằng sự phục hồi mạnh mẽ và không còn yêu cầu tỷ lệ nắm giữ gần bằng 0", Powell.
Fed hiện kỳ vọng nền kinh tế sẽ tăng trưởng 7% trong năm nay.
Biểu đồ dot-plot – thể hiện dự báo lãi suất của từng thành viên Fed – báo hiệu có 2 đợt nâng lãi suất trong năm 2023 (Nguồn: Bloomberg)
Sau tuyên bố này, Chủ tịch Fed Jerome Powel đã có các cuộc thảo luận ban đầu về thời điểm rút lại 120 tỷ USD mua trái phiếu hàng tháng của Fed.
Cuộc họp tuần này ghi nhận một sự khác biệt so với các chính sách khủng hoảng mà Fed đã theo đuổi kể từ khi đại dịch bùng phát, với việc cung cấp tín dụng rộng rãi và cởi mở cho một nền kinh tế đang đứng trước nguy cơ suy thoái.
Tín hiệu thị trường xấu
Trước thông tin từ Fed, chứng khoán Mỹ lập tức sụt mạnh, Dow Jones giảm hơn 300 điểm và lĩnh vực công nghệ bị bán tháo mạnh. Chỉ số S&P 500 (.SPX) đóng cửa giảm khoảng 0,5%.
Trong khi đó, lợi tức trên điểm chuẩn 10 năm của Trái phiếu kho bạc Mỹ tăng lên 1,58%, từ 1,49% trước khi phát hành. Lợi suất trái phiếu kho bạc chứng kiến mức tăng lớn nhất trong một ngày kể từ tháng 2 năm nay, leo lên mức cao nhất trong khoảng một năm vào khoảng 0,21%.
Tại Việt Nam, tín hiệu thị trường cũng vô cùng xấu: Trên các diễn đàn, các nhà đầu tư được khuyên bán hết chứng khoán ngay từ đầu giờ giao dịch ngày hôm nay (17/6) và đứng ngoài thị trường quan sát. Trên thị trường sơ cấp phát hành TPCP, đấu thầu cả 3 kỳ hạn TPCP đều thất bại.
Các thị trường chính như chứng khoán, vàng, dầu… đều đồng loạt giảm, riêng vàng là giảm giá mạnh nhất. Trong khi đó, đồng USD lại lên giá. Chỉ số USD so với 6 loại tiền tệ chính đã tăng 0,63% ở mức 91,103, cao nhất trong vòng 6 tuần gần đây (kể từ ngày 6/5/2021).
-
- Các thị trường chính như chứng khoán, vàng, dầu… đều đồng loạt giảm, riêng vàng là giảm giá mạnh nhất. Trong khi đó, đồng USD lại lên giá. Chỉ số đô la so với sáu loại tiền tệ chính đã tăng 0,63% ở mức 91,103, cao nhất trong vòng 6 tuần gần đây (kể từ ngày 6/5/2021). (Ảnh: baolongan.vn)
Chính sách sắp thay đổi?
"Đây là một bất ngờ. Fed dường như đang ngạc nhiên (một cách tích cực) bởi tốc độ tiêm vaccin Covid-19 và quá trình rút lại các biện pháp giãn cách xã hội. Có vẻ như Fed đang bị ảnh hưởng bởi tâm lý hưng phấn từ quá trình tái mở cửa kinh tế", ông Thomas Costerg, Chuyên gia kinh tế Mỹ tại Pictet Wealth Management, cho hay.
“Đây không phải những gì thị trường kỳ vọng”, ông James McCann, chuyên gia kinh tế tại Aberdeen Standard Investments, cho hay. “Fed hiện đang báo hiệu cần phải nâng lãi suất sớm hơn và nhanh hơn. Sự thay đổi này hơi đối nghịch với khẳng định gần đây của Fed rằng lạm phát chỉ tăng tạm thời”.
Tuyên bố trên của Feb không có nghĩa là một sự thay đổi trong chính sách sẽ xảy ra ngay lập tức: Hôm thứ Tư vừa qua Fed vẫn giữ mức lãi suất ngắn hạn chuẩn của mình gần bằng 0 và cho biết bây giờ họ sẽ tiếp tục mua 80 tỷ USD chứng khoán kho bạc và 40 tỷ USD tiền thế chấp. chứng khoán mỗi tháng để thúc đẩy sự phục hồi.
Fed đã giữ ổn định lãi suất quỹ liên bang chuẩn của mình kể từ tháng 3 năm 2020, khi ảnh hưởng của đại dịch gây ra sự suy thoái kinh tế chưa từng thấy trên toàn thế giới.
Cam kết tiếp tục phục hồi thị trường việc làm vẫn không thay đổi. Fed nhắc lại rằng họ muốn thấy "tiến bộ đáng kể hơn nữa" trong việc làm trước khi đưa ra bất kỳ sự thay đổi chính sách nào.
Nền kinh tế vẫn thiếu khoảng 7,5 triệu việc làm so với thời điểm bắt đầu đại dịch. Các quan chức Fed vẫn mô tả mức đó là "xa" so với mục tiêu khôi phục việc làm tối đa của họ.
Ông Powell từ chối đưa ra hướng dẫn về thời gian cho bất kỳ sự thay đổi chính sách nào trong tương lai, nhấn mạnh rằng cần có thêm dữ liệu kinh tế.
Tuy nhiên, các dự báo kinh tế mới dường như làm tăng thêm tính cấp bách cho kế hoạch của Fed.
Rủi ro gia tăng mà lạm phát cao hơn trong năm 2021
Cùng với sự tăng trưởng cao hơn, giá cả cũng đang tăng lên. Lạm phát hiện đang trên đà vượt mục tiêu 2% của Fed với biên độ rộng 3,5% cho năm 2021 và vẫn sẽ tăng nhẹ trong 2 năm tới, các dự báo cho thấy.
Áp lực lạm phát gia tăng trong thời gian gần đây, nhất là khi chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của Mỹ tăng 5% trong tháng 5/2021, tăng mạnh nhất kể từ năm 2008. Trong khi đó, chỉ số giá sản xuất (PPI) tăng 6.6%, tăng mạnh nhất trong 11 năm.
Nhìn chung, Powell cho biết ông tiếp tục tin rằng những đợt tăng giá cao hơn dự kiến gần đây là do đặc thù của việc cố gắng tái khởi động cỗ máy trị giá 20 nghìn tỷ USD/ năm của nền kinh tê Mỹ. Ông cho biết, tắc nghẽn nguồn cung đã làm cản trở việc sản xuất hàng hóa, và một loạt các yếu tố khiến một số người lao động không có việc làm và đẩy lương cho những người khác.
Nhưng ông cũng thừa nhận rủi ro gia tăng mà lạm phát cao hơn có thể vẫn tiếp diễn, các dự báo cũng cho thấy sự phục hồi diễn ra nhanh hơn dự đoán. Điều này giúp biện minh cho các cuộc thảo luận về giai đoạn chính sách tiếp theo của Fed.
Ông James McCann, Phó trưởng kinh tế tại Aberdeen Standard Investments, cho biết: “Sự thay đổi lập trường này có đôi chút so với những tuyên bố gần đây của Fed rằng lạm phát tăng đột biến gần đây chỉ là tạm thời”. "Áp lực là phải giải thích sự thay đổi trong lập trường mà không gây hoảng loạn".
Trước đó, Chủ tịch Jerome Powell cho biết Fed sẽ thông báo trước cho thị trường trước khi bắt đầu rút lại hỗ trợ cho nền kinh tế. Nằm trong các mục tiêu của ông là tránh gây ra biến động trên thị trường, hay cụ thể hơn là hiện tượng "taper tantrum".
Năm 2013, cựu Chủ tịch Ben Bernanke phát tín hiệu Fed sẽ bắt đầu giảm bớt quy mô mua tài sản và điều này đã gây chấn động khắp châu Á, khiến thị trường chứng khoán lẫn tiền tệ lao dốc. Hiện tượng này được biết tới với cái tên “Taper Tantrum”.
Ngọc Minh
