Các tài liệu rò rỉ từ một Đề cương nghiên cứu để đề xuất tài trợ của sự hợp tác giữa Phòng thí nghiệm ở Vũ Hán và quân đội Hoa Kỳ đang làm dấy lên lo ngại về tính chất nguy hiểm của các thí nghiệm về coronavirus có thể được tiến hành ngay trước khi đại dịch xảy ra.
Vào ngày 21/9, Tổ chức Drastic, một mạng lưới các nhà khoa học quốc tế điều tra nguồn gốc của đại dịch, đã công bố một Đề cương nghiên cứu đề xuất tài trợ được trình lên Cơ quan Dự án Nghiên cứu Tiên tiến Quốc phòng (DARPA) Hoa Kỳ của tổ chức nghiên cứu EcoHealth Alliance - EHA (tạm dịch: Liên minh Sức khỏe Sinh thái) có trụ sở tại Hoa Kỳ và đứng đầu bởi nhà động vật học người Anh - Peter Daszak.
Các tài liệu, bị đưa ra bởi một người tố giác ẩn danh, nêu chi tiết về một đề xuất trị giá 14 triệu đô la Mỹ được đặt tên là "Dự án DEFUSE" nhằm tìm cách xác định sự lây lan của coronavirus đối với "những người lính trong quân đội Hoa Kỳ", nhưng cuối cùng đã bị từ chối do các yếu tố nghiên cứu về khả năng đạt chức năng (gain of function - GoF) và DURC (dual use research of concern - nghiên cứu lợi ích kép cần quan tâm).
Đề xuất cho khoản tài trợ 14 triệu đô la Mỹ, có tiêu đề DEFUSE (Chống lại mối đe dọa của Coronavirus từ loài dơi), đã được đệ trình vào năm 2018 và sẽ có hiệu lực từ năm đó đến năm 2022. EHA đã đề nghị tài trợ 14.209.245 đô la Mỹ và sẽ phân bổ 1.182.877 đô la Mỹ cho Viện Virus học Vũ Hán (WIV), với phần lớn phần còn lại được ký hợp đồng cộng tác nghiên cứu với Đại học Bắc Carolina, Đại học Quốc gia Singapore, Trung tâm Sức khỏe Động vật Hoang dã Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ và Trung tâm Nghiên cứu Palo Alto.
Một số thí nghiệm của Đề cương nghiên cứu đã gây tranh cãi lớn cho đến nay là việc tạo ra các chimeras do virus coronavirus dơi chứa các vị trí phân cắt furin dành riêng cho người (FCS). Các nhà nghiên cứu có kế hoạch đưa các loại virus này vào những con chuột đã được nhân hóa và "đã được làm sạch", và họ sẽ thực hiện "tiêm chủng" dơi hoang dã trong hang động ở Trung Quốc để chống lại coronavirus.
Việc đề cập đến việc chèn FCS là rất quan trọng vì các nhà khoa học coi sự hiện diện của những chất này trên protein đột biến của SARS-CoV-2 là một trong những lý do tại sao virus có thể dễ dàng lây nhiễm sang người. Trong các betacoronavirus thuộc dòng sarbecovirus B, vị trí phân cắt polybasic furin là duy nhất đối với SARS-CoV-2, theo News Medical Life Sciences.
"Những con chuột được nhân hóa" là nói đến những con chuột đã được biến đổi gen để biểu hiện protein ACE2 của con người. Trong nghiên cứu này, trưởng nhóm nghiên cứu của WIV, Shi Zhengli (石正麗) - còn được gọi là "Bat Woman", sẽ giám sát công việc trên những con chuột này. "Những con chuột được làm sạch" dùng để chỉ những con chuột đã được chiếu xạ và tiêm tủy xương của dơi để mô phỏng phản ứng của dơi đối với virus và phương pháp điều trị.
Giai đoạn tham vọng nhất của dự án là tạo ra vắc-xin cho dơi hoang dã bằng cách đưa virus vào không khí trong hang động mà loài dơi sinh sống. Trên cơ sở đó họ hy vọng sẽ đạt được cả 2 mục tiêu là tăng cường miễn dịch ở quy mô lớn với "bộ điều biến miễn dịch" và tăng cường miễn dịch có mục tiêu với "protein tăng đột biến tái tổ hợp đa hóa trị mới".
-
- Kế hoạch thực hiện nghiên cứu của Daszak. (Ảnh: Drastic)
Trong một trong những phân đoạn gây tranh cãi nhất, các tác giả của dự án đã đề xuất tổng hợp glycoprotein tăng đột biến, liên kết với các thụ thể tế bào người và đưa chúng vào xương sống SARS-CoV để đánh giá liệu chúng có thể gây ra bệnh giống SARS hay không, trong khi tuyên bố rằng nó sẽ không cấu thành GoF hoặc DURC.
Tuy nhiên, trong bảng nhận xét của mình về Đề cương nghiên cứu, James Gimlett, giám đốc chương trình của Văn phòng Kỹ thuật Sinh học của DARPA, đã viết rằng, nhóm nghiên cứu đã không "đề cập hoặc đánh giá các rủi ro tiềm ẩn" của GoF hoặc DURC.
Gimlett sau đó tuyên bố rằng cách tiếp cận của nhóm nghiên cứu trong việc tổng hợp các protein đột biến và đưa chúng vào xương sống của coronavirus liên quan đến SARS "có khả năng liên quan đến nghiên cứu về GoF / DURC" và nếu dự án được chấp thuận, thì một "kế hoạch giảm thiểu rủi ro DURC thích hợp nên được đưa vào" tài liệu. Kết luận của ông là từ chối tài trợ cho đề xuất do thiếu "dữ liệu, phân tích thống kê, phát triển mô hình", nghi ngờ về hiệu quả của chương trình tiêm chủng dơi và lo ngại về GoF / DURC.
Tuy nhiên, một số các dự án tương tự như vậy đã đạt được khoản tài trợ thành công từ Chính phủ Mỹ, The Intercept vào ngày 6 tháng 9 đã phát hành 900 trang tài liệu trình bày chi tiết công việc mà EHA đã thực hiện với WIV với sự tài trợ của Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH). Một trong những khoản tài trợ là một dự án 5 năm dự kiến thực hiện từ năm 2014 đến năm 2019 có tiêu đề “Hiểu về nguy cơ xuất hiện của Coronavirus từ dơi”, cung cấp cho EHA tổng cộng 3,1 triệu đô la Mỹ, bao gồm 599.000 đô la Mỹ được phân bổ cho WIV.
Trong thông báo tài trợ, EHA tuyên bố rằng họ đã tạo ra một loại virus chimeric có protein đột biến với sự phân kỳ 10% so với SARS-CoV. Thông báo nói thêm rằng chimera đã "tái tạo trong biểu mô đường thở chính của con người, sử dụng thụ thể ACE2 của con người để xâm nhập vào tế bào" ở chuột chuyển đổi gen.
Vào năm 2019, ngay trước khi bắt đầu đại dịch, trợ lý nghiên cứu của WIV, Hu Ben (胡 犇) đã bắt đầu công việc của mình trong một dự án có tiêu đề "Khả năng gây bệnh của 2 đồng loại mới liên quan đến SARS của dơi sang chuột chuyển gen biểu hiện ACE2 ở người". Không có thông tin nào về nghiên cứu này được công bố cho công chúng kể từ khi bắt đầu đại dịch, bao gồm cả dữ liệu về tám loại virus chimeric mà WIV đã lây nhiễm cho những con chuột.
Stuart Neil, giáo sư virus học tại King's College London, thừa nhận trên Twitter rằng các tài liệu DARPA tiết lộ "tuy nhiên chúng ta muốn cắt bỏ GoF". Neil nói rằng ông "gặp rắc rối" rằng thông tin được công bố vào lúc quá muộn này và có "các khía cạnh của đề xuất này liên quan đến quan điểm về DURC và GoF".
Jamie Metzl, một thành viên ủy ban của WHO, cho biết trên Twitter rằng với tiết lộ về "xung đột lợi ích và không tiết lộ tài liệu" của Daszak về đơn xin tài trợ của DARPA, đã đến lúc WHO cần điều tra chính thức về sự tham gia của ông ta trong nghiên cứu về nguồn gốc của COVID và để "rút lại báo cáo thiếu sót của họ".
In light of Peter Daszak’s undisclosed conflicts of interest & material nondisclosure of the 2018 @EcoHealthNYC @DARPA funding application, it’s time for @WHO to begin a formal investigation into his involvement in the #COVID19 origins study and retract its deeply flawed report.
— Jamie Metzl (@JamieMetzl) September 25, 2021
Nhà vi sinh vật học Richard Ebright của Đại học Rutgers đã viết rằng nghiên cứu của EHA "phác thảo một số dự án nghiên cứu rủi ro", bao gồm cả việc đưa các giai đoạn phân cắt cụ thể ở người thành các virus giống SARS.
"The application that EcoHealth Alliance submitted to DARPA in 2018..outlines several risky research projects. Among other things, 'human-specific cleavage sites were to be introduced into SARS-like viruses."https://t.co/fVNvReR8aF
— Richard H. Ebright (@R_H_Ebright) September 26, 2021
Alina Chan, một nhà sinh học phân tử tại Viện Broad của MIT và Harvard, đã phản ứng trên Twitter về các tài liệu DARPA bị rò rỉ bằng cách nhận xét rằng thông tin như vậy sẽ vô giá khi bắt đầu đại dịch: "Hãy tưởng tượng nếu công chúng có thông tin này vào tháng 1 năm 2020".
This proposal to DARPA for $14.2 million, submitted in early 2018, was like the EcoHealth-WIV NIH proposal but on steroids.
It is looking increasingly authentic. Basically only lacking confirmation from DARPA or any one of the scientists in the document.https://t.co/JqXLPKPVP2
— Alina Chan (@Ayjchan) September 21, 2021
Chan lưu ý rằng mặc dù các nhà khoa học như Neil đã cho thấy rằng Đề cương nghiên cứu đã không nhận được tài trợ, nhưng điều đó không có nghĩa là công việc đó chưa được tiến hành vào thời điểm đó. "Khi bạn nhìn thấy mức độ chi tiết này, rất có thể một số công việc sơ bộ đã được hoàn thành".
Theo Taiwan News
