Các nhà khoa học đã phát hiện một trong những vụ nổ sao lớn nhất từng được ghi nhận trong thiên hà của chúng ta. Các tia plasma bắn ra từ ngôi sao lùn đỏ gần mặt trời nhất, sao Cận Tinh. Tia lửa, mạnh hơn khoảng 100 lần so với bất kỳ thứ gì từng diễn ra trong hệ mặt trời của chúng ta, có thể thay đổi cách các nhà khoa học nghĩ về bức xạ mặt trời và sự sống ngoài hành tinh.
Cận Tinh là một sao lùn đỏ - loại sao nhỏ nhất, mờ nhất và phổ biến nhất trong dải sao chính trong thiên hà - nằm cách Trái đất khoảng 4,25 năm ánh sáng. Theo các nhà nghiên cứu, khối lượng của nó chỉ bằng 1/8 khối lượng của mặt trời, và nó được quay quanh bởi hai hành tinh ngoài hệ mặt trời. Một trong những hành tinh này, Proxima Centauri b, được coi là giống Trái đất và nằm trong dải sao có thể có sự sống - khoảng cách từ một ngôi sao có thể hỗ trợ sự sống phát triển.
Trong một nghiên cứu mới, các nhà nghiên cứu đã sử dụng 9 kính thiên văn quỹ đạo và mặt đất - bao gồm kính viễn vọng không gian Hubble, giao thoa kế mảng Atacama Large Millimét và vệ tinh khảo sát hành tinh ngoài hệ mặt trời của NASA - để theo dõi chặt chẽ sao Cận Tinh tổng cộng 40 giờ trong nhiều tháng vào năm 2019. Vào ngày 01 tháng 5 năm 2019, nhóm nghiên cứu đã chụp được tia sáng siêu lớn, chỉ phát sáng trong 7 giây và chủ yếu có thể nhìn thấy trong quang phổ tia cực tím.
Tác giả chính Meredith MacGregor, nhà vật lý thiên văn tại Đại học Colorado Boulder, cho biết trong một tuyên bố: "Ngôi sao đã từ bình thường trở nên sáng hơn 14.000 lần khi được nhìn thấy ở bước sóng cực tím trong khoảng thời gian vài giây".
Sức mạnh của tia lửa và loại bức xạ mà nó phát ra có thể thay đổi những gì chúng ta biết về sao lùn đỏ và cơ hội phát triển sự sống trên các hành tinh quay quanh chúng.
Một tia lửa khổng lồ
Các tia lửa từ ngôi sao là kết quả của từ trường mạnh tác động. Các tia lửa này - được tạo ra bởi một lượng lớn khí mang điện - chúng xoắn lại với nhau và đột ngột trở lại vị trí để giải phóng một lượng năng lượng khổng lồ dưới dạng bức xạ, giống như dùng ngón tay bắn một sợi dây thun vào người nào đó.
Các tia lửa từ sao Cận Tinh cực kỳ mạnh so với ánh sáng do mặt trời phát ra. Không giống như bức xạ từ mặt trời, các tia lửa này phát ra các loại bức xạ khác nhau. Đặc biệt, nó tạo ra một lượng lớn tia cực tím và sóng vô tuyến - được gọi là "bức xạ milimet".
-
- Hình ảnh mô phỏng về tia lửa sao khi nhìn thấy từ hành tinh Proxima Centauri b, một thế giới có khả năng giống Trái đất. (Hình ảnh: NRAO / S. Dagnello)
MacGregor cho biết: “Trước đây, chúng tôi không biết rằng các ngôi sao có thể phát ra tia lửa trong phạm vi milimet, vì vậy đây là lần đầu tiên chúng tôi tìm kiếm các tia lửa milimet.
Phát hiện này có thể thấy được bởi nhóm đã theo dõi ngôi sao bằng nhiều loại kính thiên văn như vậy, mỗi kính tập trung vào một phần khác nhau của quang phổ điện từ.
MacGregor cho biết trong tuyên bố: “Đây là lần đầu tiên chúng tôi có được vùng phủ sóng đa bước sóng như thế này của một tia lửa sao. Nó giống như việc may mắn nếu bạn có thể nhận được hai nhạc cụ".
Những phát hiện mới cho thấy rằng các tia lửa sao do sao lùn đỏ phát ra dữ dội hơn nhiều so với dự kiến trước đây và có thể làm giảm khả năng có sự sống ngoài hành tinh phát triển xung quanh chúng.
Tin xấu cho người ngoài hành tinh
Theo các nhà nghiên cứu, loại và lượng bức xạ do sao Cận Tinh phát ra có thể khiến sự sống rất khó tồn tại trên các hành tinh ngoài quỹ đạo của nó, do khả năng không có bầu khí quyển thực sự để che chắn các luồng tia lửa sáng mạnh. Nhưng không phải là không thể có sự sống ngoài hành tinh tồn tại ở đó.
MacGregor cho biết: “Nếu có sự sống trên hành tinh gần sao Cận Tinh nhất, nó sẽ khác rất nhiều so với trên Trái đất. Sẽ là khoảng thời gian tồi tệ đối với bất kỳ ai trên hành tinh này".
Theo các nhà nghiên cứu, các sao lùn đỏ khác có khả năng phát ra các tia lửa sáng mạnh tương đương, do đó làm giảm khả năng các hành tinh chứa sao lùn đỏ có thể hỗ trợ sự sống. Chúng cũng bùng phát "thường xuyên" hơn nhiều so với mặt trời, làm giảm cơ hội tìm thấy sự sống trên những ngôi sao đó.
MacGregor cho biết: “ Các hành tinh Proxima Centauri đang bị tác động bởi các tia lửa sao không phải một lần trong một thế kỷ, mà ít nhất là một lần mỗi ngày, nếu không muốn nói là vài lần một ngày”.
Các nhà nghiên cứu hiện hy vọng sẽ sử dụng nhiều loại kính thiên văn để tập trung vào các tia lửa sao khác trên khắp thiên hà của chúng ta.
MacGregor cho biết: “Có thể sẽ có nhiều loại tia lửa sao kỳ lạ hơn thể hiện các loại vật lý khác nhau mà chúng tôi chưa từng nghĩ đến trước đây”.
Nghiên cứu được công bố trực tuyến vào ngày 21 tháng 4 trên tạp chí The Astrophysical Journal Letters.
Nguyễn Can
Theo Livescience
