Một nghiên cứu mới phát hiện ra một cấu trúc khổng lồ dài gần 1,6 km làm bằng đá, đất sét và đất. Đây là công trình kiến trúc đồ sộ và sớm nhất được xây dựng bởi người Maya cổ đại, vượt xa các kim tự tháp lớn nhất của nền văn minh đã biến mất này cũng như của văn minh Ai Cập.
Theo một bài đăng trên tạp chí Nature, các nhà khoa học đã phát hiện ra một cấu trúc Maya cổ đại lớn nhất được biết đến. Nó dài khoảng 1,4 km, rộng 400 m và cao 10-15 m. Việc xác định niên đại bằng đồng vị Cacbon cho thấy nó được xây dựng từ năm 1000-800 trước Công nguyên, điều này cũng khiến nó trở thành cấu trúc nghi lễ Maya cổ xưa nhất được tìm thấy.
Nhà khảo cổ Takeshi Inomata, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết: "Điều đáng ngạc nhiên là địa điểm này không được biết đến trước đây, nhưng nó lớn đến mức nếu bạn đi bộ ở đây, bạn không nhận ra rằng đó là một công trình do con người tạo ra và không bao giờ nhận ra hình dạng hình chữ nhật của nó. Hình dạng của nó trở nên rõ ràng thông qua kỹ thuật lidar”.
Các nhà nghiên cứu ước tính rằng để xây dựng cấu trúc này, người ta cần tới 3,2 triệu đến 4,3 triệu mét khối vật liệu. Trong khi đó, kim tự tháp La Danta chỉ cần khoảng 2,8 triệu mét khối vật liệu. Tương tự, Kim tự tháp Giza vĩ đại ở Ai Cập chỉ dùng đến 2,3 triệu mét khối.
Các nhà khoa học đã phát hiện ra địa điểm này bằng cách sử dụng kỹ thuật quét laser trên không được gọi là lidar để tạo ra bản đồ 3D ở bên dưới bề mặt. Di tích Maya thường bị che khuất bởi rừng rậm, nhưng địa điểm này phần lớn rừng đã bị phá. Địa điểm này nằm một phần trên thị trấn Rancho Fénix (Phoenix Ranch) ở Tabasco, Mexico. Vì các hồ chứa nhân tạo, được gọi là aguadas, là đặc điểm nổi bật của khu vực, các nhà nghiên cứu đã đặt tên cho địa điểm này là Aguada Fénix.
Ngoài ra, Aguada Fénix trở nên ấn tượng hơn khi xét đến khu vực xung quanh, bao gồm 9 đường đắp cao tỏa ra từ cấu trúc được xây dựng gần như cùng lúc, với đường dài nhất trong số đó là 6,3 km. Theo ông Thomas Guderjan, Chủ tịch Chương trình nghiên cứu Maya, người không tham gia nghiên cứu này, những đường đắp cao cho thấy cấu trúc khổng lồ "chỉ là khu vực trung tâm của một công trình rất, rất lớn”.
Ông Inomata cho rằng cấu trúc "có lẽ đã được sử dụng cho các nghi lễ với sự tham gia của nhiều người". Các nhà khảo cổ cũng tìm thấy các cổ vật như rìu ngọc tại địa điểm này. Tuy nhiên theo ông Guderjan, một khả năng nữa là cấu trúc có thể được dùng như một khu chợ.
Người Maya cổ đại sống trong một khu vực trải rộng trên khắp miền nam Mexico và miền bắc Trung Mỹ, bao gồm các quốc gia hiện đại như Guatemala, Belize, El Salvador và Honduras. Ở thời đỉnh cao, còn gọi là thời kỳ Cổ điển, kéo dài từ khoảng năm 250-900 sau Công nguyên, người Maya được cho là có nền văn minh tiên tiến nhất ở châu Mỹ, với các thành phố nổi tiếng có các kim tự tháp bằng đá.
Các nhà khảo cổ học từ lâu đã nghĩ rằng người Maya dần dần chuyển từ một lối sống di cư sang các khu định cư cố định trong thời kỳ Tiền Cổ điển kéo dài từ khoảng năm 1800 trước Công nguyên đến năm 250 sau Công nguyên, với việc tạo dựng hiện các ngôi làng trong thời Trung Tiền Cổ điển từ năm 1000-400 trước Công nguyên. Tuy nhiên, việc phát hiện ra các thành phố lớn được xây dựng trong thời kỳ Cổ điển thách thức suy nghĩ này. Ví dụ, khu phức hợp kim tự tháp La Danta thời kỳ Tiền Cổ điển ở thành phố El Mirador cao 72 m với diện tích đáy 500 m x 300 m, lớn hơn bất kỳ kim tự tháp Maya nào sau này.
Sau khoảng năm 800 trước Công nguyên, Aguada Fénix và hầu hết các địa điểm khác gần đó đã bị bỏ hoang. Theo ông Guderjan, khi cây ngô ngày càng trở nên quan trọng, mọi người có thể đã chuyển đến những địa hình cao hơn, thoát nước tốt hơn để tránh những khu vực ẩm ướt và có muỗi.
Aguada Fénix nằm ở rìa phía tây của vùng đất thấp Maya. Các nhà nghiên cứu ban đầu đã điều tra địa điểm này để tìm kiếm manh mối liên quan đến mối quan hệ giữa Maya và Olmecs, nền văn minh lớn ở Trung Mỹ được cho là xuất hiện sớm nhất. Các nhà khảo cổ thường tranh luận liệu Olmecs có phải là "văn hóa mẹ" mà Maya bắt nguồn hay không, nhưng tuổi tác và sự phức tạp của Aguada Fénix cho thấy Olmecs không sinh ra Maya, ông Guderjan cho biết.
Văn Thiện
Theo insidescience
