Hiện tại, một vài hành tinh có khối lượng tương đương Trái đất đang quay quanh một ngôi sao cách chúng ta chỉ chục năm ánh sáng. Những hành tinh này có thể đủ ấm để hỗ trợ sự sống nảy sinh, và nếu có bất kỳ ai với trình độ công nghệ phát triển giống con người đang sống ở đó, thì có lẽ họ sẽ không thể phát hiện ra Trái đất.
Tuy nhiên theo một báo cáo được công bố hôm thứ Tư (ngày 23/6) trên tạp chí Nature, sự việc trên có thể sẽ thay đổi sau 29 năm. Khi các ngôi sao đặc biệt này, được gọi là Teegarden's Star, liên tục chuyển động, chúng sẽ sớm đi vào đúng vị trí để có thể nhìn thấy Mặt trời của chúng ta và nhận thấy nó bị mờ đi khi Trái đất di chuyển qua.
Lisa Kaltenegger, giám đốc của Viện Carl Sagan tại Đại học Cornell ở Ithaca, New York cho biết: “Nếu họ có cùng kỹ thuật như chúng ta, và nếu có 'họ', thì họ vẫn chưa biết rằng chúng ta tồn tại. Sau 29 năm nữa, họ sẽ có thể nhìn thấy chúng ta”.
Bà và Jackie Faherty, một nhà khoa học cấp cao tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Hoa Kỳ ở Thành phố New York, vừa sử dụng một danh mục mới về các ngôi sao và chuyển động của chúng để xác định những hệ sao nào có khả năng phát hiện Trái đất trong quá khứ, hiện tại và tương lai.
Họ giả định rằng những người ngoài hành tinh sẽ dựa vào cùng loại công nghệ mà con người đã sử dụng để khám phá hơn 4.400 hành tinh quay quanh các ngôi sao xa xôi. Hầu hết những khám phá đó được thực hiện bằng cách quan sát các ngôi sao và chờ đợi sự thay đổi về độ sáng của chúng khi một hành tinh đi qua phía trước trong thời gian ngắn. Phương pháp phát hiện hành tinh này chỉ hoạt động khi các thiên thể được sắp xếp đúng chỗ.
Làm thế nào những người ngoài hành tinh có thể phát hiện ra chúng ta
Bởi vì Trái đất cũng quay xung quanh Mặt trời, phương pháp nêu trên có thể được những người ngoài hành tinh sử dụng để tìm hành tinh của chúng ta. René Heller, một nhà vật lý thiên văn và chuyên gia tìm kiếm hành tinh tại Viện Max Planck về Nghiên cứu Hệ Mặt trời ở Đức, bắt đầu nghĩ về điều này vào năm 2009, khi ông đang làm việc với một người bạn cùng văn phòng để tạo ra một bản đồ bầu trời với các ngôi sao có thể có hành tinh. Một ngày nọ, hai người họ bắt đầu nói đùa về việc các nhà khoa học ngoài hành tinh có lẽ cũng tạo ra một bản đồ tương tự để chỉ dẫn đến Trái đất.
Ông nhớ lại: "Trong khi chúng tôi làm việc, chúng tôi nảy ra ý tưởng thú vị này - liệu có ai đó ngoài kia đang cố gắng làm điều tương tự với bản đồ bầu trời của họ và liệu họ có biết rằng chúng ta cũng đang tạo bản đồ bầu trời về họ hay không?".
Vào năm 2016, ông và một đồng nghiệp đã xuất bản một bài báo với danh sách 82 ngôi sao có vị trí phù hợp để phát hiện ra Trái đất. Heller nói: “Họ có thể đã nhìn thấy chúng ta hoặc có thể nhìn thấy chúng ta đang đi qua Mặt trời, và có thể cảm thấy bắt buộc phải gửi một số loại thông điệp cho chúng ta”.
Công trình của họ là một bản đồ tĩnh của các ngôi sao. Tuy nhiên trong thực tế, các ngôi sao luôn du hành trong không gian, và điều đó có nghĩa là danh sách các ngôi sao kể trên sẽ thay đổi theo thời gian.
Kaltenegger nói: “Tôi muốn biết ai có thể nhìn thấy chúng ta bây giờ, cũng như ai có thể nhìn thấy chúng ta trong quá khứ và ai sẽ nhìn thấy chúng ta trong tương lai”. Bà biết rằng dữ liệu mới từ một nhiệm vụ lập danh mục sao tên là Gaia sẽ giúp việc xác định trở nên khả thi.
Công trình của bà và Faherty chỉ giới hạn việc tìm kiếm các hành tinh trong bán kính 300 năm ánh sáng tính từ Mặt trời, nơi chứa hơn 300.000 ngôi sao. Faherty giải thích: “Chúng tôi muốn sử dụng những ngôi sao gần nhất. Khi nói đến việc khám phá thế giới, những thế giới gần chúng ta nhất sẽ thú vị nhất”.
Hóa ra chỉ một phần nhỏ trong số 300.000 ngôi sao - khoảng 1.715 ngôi sao - sẽ có vị trí thuận lợi để phát hiện Trái đất vào một thời điểm nào đó trong vòng 5.000 năm qua. Trong 5.000 năm tới, 319 ngôi sao nữa sẽ di chuyển vào đúng vị trí để có được tầm nhìn tốt.
Tuy nhiên, các cuộc khảo sát của Kính viễn vọng Không gian Kepler của NASA đã tiết lộ rằng các hành tinh, bao gồm việc các hành tinh nhỏ, nhiều đá có kích thước tương tự như Trái đất và nằm trong vùng phù hợp cho sự sống xung quanh các ngôi sao của chúng, là phổ biến. Kaltenegger ước tính rằng khoảng 500 hành tinh như vậy được xác định trong nghiên cứu này.
Trên thực tế, một số ngôi sao này đã được biết đến là có ít nhất một hành tinh quay quanh. Ví dụ, hệ sao TRAPPIST-1 nổi tiếng có 3 hành tinh có kích thước bằng Trái đất. Nó sẽ đi vào vùng quan sát được Trái đất sau 1.642 năm và nó sẽ lại có khả năng đó sau 2.371 năm.
Trong khi đó, ngôi sao có tên Ross-128, được quay quanh bởi một hành tinh có kích thước bằng Trái đất, không còn ở vị trí thích hợp để phát hiện Trái đất, nhưng có thể đã nhìn thấy hành tinh tinh của chúng ta vào khoảng 3.000 năm trước đến khoảng 900 năm trước. "Liệu họ có phát hiện ra rằng có sự sống thông minh trên Trái đất?", Kaltenegger tự hỏi.
Tín hiệu vô tuyến cũng là một cách để người ngoài hành tinh phát hiện ra chúng ta
Sóng vô tuyến do con người tạo ra mới chỉ phát đi từ Trái đất trong khoảng thế kỷ trước. Vì vậy, các nhà nghiên cứu cũng đã kiểm tra xem ngôi sao nào trong danh sách của họ cũng đủ gần (trong vòng 100 năm ánh sáng) để sóng vô tuyến của chúng ta có thể quét qua. Họ đã tìm thấy 46 ngôi sao hiện có thể nhìn thấy Trái đất di chuyển qua Mặt trời và đồng thời đủ gần để phát hiện sóng vô tuyến.
Faherty nói: “Việc này khiến tôi cảm thấy chúng ta rất dễ bị tấn công, bởi vì tôi bắt đầu nghĩ rằng chúng ta dễ dàng phát hiện như thế nào theo một số cách. Chúng ta chỉ là một chấm, hay một tảng đá quay xung quanh Mặt trời và chặn ánh sáng của nó cứ 365 ngày một lần trong một khoảng thời gian. Chúng ta là một hành tinh chuyển tiếp cổ điển mà ai đó có thể tìm thấy, và sau đó chúng ta còn phát ra tín hiệu vô tuyến”.
Tuy nhiên, bà lưu ý rằng không ai biết liệu có bất kỳ thế giới lân cận nào có sự sống thông minh hay không, và tất cả chúng đều ở rất xa. "Có lẽ không ai trong số họ có bất cứ điều gì giống như chúng ta”, Faherty nói.
Các nhà nghiên cứu khác nói rằng việc xem xét các khả năng thay đổi như thế nào theo thời gian cũng góp phần quan trọng vào việc tìm kiếm những sự sống trong vũ trụ - bởi vì cần có thời gian để ánh sáng và tín hiệu vô tuyến truyền từ hệ sao này sang hệ sao khác.
Văn Thiện
