Trong thời kỳ đại dịch virus Corona Vũ Hán, Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đã sử dụng các công nghệ để ngăn chặn nhiều người nước này tiếp cận với các tài liệu tôn giáo và các dịch vụ nhà thờ trên Internet, theo Mind Matters.
Mặc dù ĐCSTQ là vô thần, hơn 60% dân số nước này vẫn tuân theo một tôn giáo được chính quyền công nhận; 30,8% thực hành tôn giáo dân gian Trung Quốc, 16,6% Phật giáo, 7,4% Cơ đốc giáo, 4,2% tôn giáo của các dân tộc và 1,8% Hồi giáo. Con số thực tế có thể cao hơn vì nhiều người có thể thực hành bí mật do lo sợ nguy cơ bị trừng phạt.
Chính phủ Trung Quốc đã đàn áp, tra tấn và bỏ tù các học viên Pháp Luân Công và người Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ sau khi các nhóm này thỉnh nguyện ôn hòa. Theo báo cáo “Tôn giáo ở Trung Quốc” của Hội đồng Quan hệ Đối ngoại Hoa Kỳ, đàn áp tôn giáo ít liên quan đến giáo lý mà phần nhiều là do khả năng tự tổ chức của một nhóm người, điều này có thể đe dọa sự kiểm soát của ĐCSTQ đối với người dân. Lý luận đó làm cơ sở cho cuộc đàn áp tiếp tục của chính phủ đối với Pháp Luân Công, với số lượng thành viên vượt quá bảy triệu người.
Trong một bài báo năm 2019 trên tờ The Guardian, học giả và chuyên gia về Cơ đốc giáo của Đại học Duke ở Trung Quốc, Xi Lian giải thích: “Điều thực sự khiến chính phủ lo lắng là yêu sách của Cơ đốc giáo đối với các quyền và giá trị phổ quát của con người: ở Trung Quốc, họ đóng cửa nhà thờ, bỏ tù mục sư - và thậm chí viết lại kinh thánh”.
Theo Lian, các nhà lãnh đạo nhà thờ hoạt động ngày càng được truyền cảm hứng từ vai trò dân chủ hóa mà nhà thờ đã thực hiện ở các nước Đông Âu trong khối Liên Xô hoặc Hàn Quốc trong tình trạng thiết quân luật. Một số luật sư nhân quyền tích cực nhất của Trung Quốc là những người theo đạo Thiên chúa.
Lian nói: “ĐCSTQ đã nhận thấy tiềm năng chính trị của Cơ đốc giáo như một áp lực buộc thay đổi. Điều thực sự khiến chính phủ lo lắng là yêu sách của Cơ đốc giáo đối với các quyền và giá trị phổ quát”.
Đáng chú ý, cả Cơ đốc giáo và tôn giáo dân gian Trung Quốc đều là những tôn giáo phát triển nhanh nhất ở Trung Quốc.
Các dịch vụ nhà thờ trực tuyến đang bị đóng cửa
Khi đại dịch xảy ra ở Mỹ, nhiều nhà thờ đã chuyển dịch vụ của họ sang nền tảng trực tuyến. Trong khi các dịch vụ nhà thờ trực tuyến có những người chỉ trích, chúng vẫn hoạt động một cách hữu ích với các tín đồ cho đến khi có thêm thông tin về virus Corona Vũ Hán và các chiến thuật phòng chống tốt nhất.
Tuy nhiên, không có tùy chọn như vậy ở Trung Quốc. Chính phủ Trung Quốc không chỉ thực thi lệnh khóa cửa nghiêm ngặt để mọi người không thể rời khỏi nhà, mà còn đóng cửa các trang web phát trực tuyến các dịch vụ tôn giáo. ĐCSTQ kiểm soát Internet thông qua “Vạn lý Tường lửa”. Các tài nguyên tôn giáo, bài đăng trên WeChat và Weibo, luồng trực tiếp và video sẽ bị gỡ xuống nếu chúng chứa nội dung tôn giáo chưa được cơ quan chức năng kiểm tra. Những tài liệu như vậy đã được kiểm duyệt thường xuyên trong bốn năm qua nhưng đại dịch đã giáng đòn cuối cùng vào việc truy cập tài liệu tôn giáo trực tuyến.
Bitter Winter, một tạp chí trực tuyến ghi lại các cuộc đàn áp tôn giáo ở Trung Quốc, báo cáo rằng một nhà truyền đạo cho Giáo hội Tam Tự (một giáo phái Tin lành được nhà nước phê duyệt) nói rằng ông đã cung cấp các bài giảng trực tuyến trong nhiều năm cho đến khi chính phủ áp đặt nhiều hạn chế hơn đối với các hoạt động tôn giáo vào năm 2016. Đến năm 2019, các tài khoản trực tuyến của ông, bao gồm cả các phòng chat, đã bị chặn.
Trước đây, Trung Quốc đã cho phép tư nhân thực hành tôn giáo nhưng mọi thứ đã thay đổi vào năm 2018 khi nước này áp đặt các biện pháp quản lý thông tin tôn giáo trên Internet. Theo một bài báo trên Bitter Winter, không có hoạt động tôn giáo nào được phép giữa thời điểm bùng phát virus Corona Vũ Hán.
Không tổ chức hoặc cá nhân nào được phép phát trực tiếp hoặc phát sóng các hoạt động tôn giáo, bao gồm cầu nguyện, thắp hương, truyền chức, tụng kinh, tổ chức thánh lễ, thờ phượng hoặc nhận lễ rửa tội trực tuyến dưới dạng văn bản, ảnh, âm thanh hoặc video.
Bộ hạn chế cuối cùng, được đưa ra vào tháng 12 năm 2019 và có hiệu lực vào tháng 2 năm 2020, đã ngăn chặn cả các nhóm tôn giáo "được phép" khi đặt mọi hoạt động tôn giáo dưới sự bảo trợ của chính phủ Trung Quốc. Theo Hội đồng Quan hệ Đối ngoại Hoa Kỳ, các quy định năm 2020 yêu cầu các nhóm tôn giáo “truyền bá tư tưởng và giá trị của ĐCSTQ”.
Vũ Hán đã đóng cửa vào ngày 23 tháng 1, và các trung tâm khác sẽ sớm theo sau. Cư dân bị cấm gặp gỡ trực tiếp. Các bài giảng trực tuyến cũng bị cấm. Theo Wan Zixin, một nhà thuyết giáo: “Các hoạt động tôn giáo trực tuyến đã bị cấm hoặc kiểm duyệt trong đại dịch”.
Bà Zixin giải thích rằng cuộc tụ tập trực tuyến đầu tiên và duy nhất của bà đã bị chính phủ chặn ngay khi nó bắt đầu. Trước khi dịch virus Corona Vũ Hán bùng phát, nhà thờ của bà đã phải thay đổi địa điểm ít nhất 5 lần vì liên tục bị cảnh sát quấy rối.
Các hoạt động tôn giáo trực tuyến được giám sát
Trong những ngày đầu đại dịch, các nhà báo và các công dân Trung Quốc khác ở Vũ Hán phải đối mặt với những hạn chế khi thảo luận về tình hình thực địa. Các nhóm tôn giáo ở Vũ Hán cũng bị giám sát giống như các nhà báo công dân. Các nhà chức trách đã sử dụng đại dịch như một cơ hội để thanh trừng các địa chỉ trực tuyến có nội dung tôn giáo.
Vào ngày 24 tháng 1, các thành viên của một nhà thờ Tam tự ở quận Suiyang của thành phố Thương Khâu ở tỉnh Hà Nam, miền trung tỉnh Hà Nam đã nhận được thông báo từ mục sư của họ, yêu cầu giải tán tất cả các nhóm WeChat. Vào tháng 2, một quan chức làng đã buộc một người dân theo đạo thay đổi ảnh đại diện tài khoản WeChat của mình, trong đó có hình ảnh cây thánh giá.
Ở Trung Quốc, việc mua hàng trực tuyến được giám sát và công dân Trung Quốc có thể bị chính quyền gắn cờ vì mua tài liệu tôn giáo trực tuyến. Mặc dù luật đã có hiệu lực từ ngày 30 tháng 3 năm 2018, đại dịch đã tạo cơ hội cho việc thực thi nghiêm ngặt hơn, bao gồm cả việc giám sát các cuộc thảo luận WeChat có thể tiết lộ rằng ai đó đã mua một mặt hàng từ nước ngoài.
Nhà chức trách cũng có thể xử phạt một người dân vì mua tài liệu tôn giáo trực tuyến. Một người bán sách Cơ đốc giáo ở Trung Quốc đã bị bắt vì bán bản sao tài liệu tôn giáo từ Mỹ và Đài Loan. Sau đó, chính phủ đã xem xét tất cả những khách hàng đã mua tài liệu trước khi luật có hiệu lực. Một thành viên nhà thờ tư gia bị cảnh sát điều tra vì mua tài liệu tôn giáo từ cửa hàng sách nói với Bitter Winter rằng, bà đã phải “rời khỏi tất cả các nhóm liên quan đến nhà thờ trên WeChat sau khi cảnh sát kiểm tra tất cả các hoạt động trực tuyến của tôi”.
Giáo sư Xu Zhangrun, trong một bài phê bình chính phủ Trung Quốc, được viết từ Vũ Hán trong thời gian bùng phát dịch, gọi đây là "chủ nghĩa khủng bố WeChat".
Ngân sách chính phủ Trung Quốc đã tài trợ không giới hạn cho những phát triển công nghệ và điều này đang biến nước này trở thành một quốc gia độc tài siêu dữ liệu. Người dân sẽ phải chịu sự giám sát và kiểm soát toàn diện theo phong cách mô tả trong tiểu thuyết 1984 của George Orwell. Kết quả là, mọi người sống trong trạng thái lo lắng thường xuyên
Các nhà thờ mở cửa trở lại — với ổ khóa thông minh và camera giám sát
Trong khi nhiều nơi thờ tự ở Mỹ và trên toàn cầu đang nỗ lực mở cửa trở lại, các địa điểm tôn giáo ở Trung Quốc phần lớn vẫn đóng cửa. Các cơ quan quản lý phải tiến hành kiểm tra “sức khỏe” trước khi họ có thể mở cửa trở lại; nhiều người không kiểm tra được vì những lý do không xác định hoặc không liên quan. Hoặc họ có thể bị cấm vì họ công khai thể hiện niềm tin tôn giáo: Một số địa điểm chỉ được phép mở cửa trở lại nếu họ bỏ thánh giá hoặc biển hiệu có chữ "Chúa" trên đó. Theo một chấp sự, nhà thờ của ông không được phép mở cửa trở lại vì các bài giảng phải được nộp trước thời hạn đề cập đến Kinh thánh mà không bày tỏ lòng kính trọng đối với chính phủ Trung Quốc vì những nỗ lực của họ trong đại dịch.
Trong khi các nhà thờ Hồi giáo và đền thờ bị đóng cửa trong thời gian đại dịch xảy ra, chính quyền đã lắp đặt camera giám sát để đảm bảo rằng các hội chúng không họp bí mật.
Ngoài ra, các camera được lắp đặt trong hoặc gần nhà của các tín đồ để đảm bảo rằng họ không có các cuộc tụ tập tôn giáo. Tại một ngôi làng có hơn 70% dân số theo đạo Công giáo, chính quyền đã lắp đặt 5 camera giám sát tại ngã tư chính của làng. Họ cũng lắp đặt một camera 360 độ gần nhà của một linh mục Công giáo địa phương. Theo Bitter Winter, những người mà họ phỏng vấn cho biết camera có thể quan sát nội thất của một ngôi nhà. Vì những biện pháp này, linh mục bị hạn chế ở những nơi ông có thể đến và mọi người sợ hãi khi đến thăm ông.
Trong thời gian xảy ra đại dịch, chính quyền cũng đã lắp đặt "khóa thông minh" trên cửa của các khu nhà cho thuê. Những ổ khóa này sử dụng nhận dạng khuôn mặt hoặc điện thoại di động để mở khóa cửa. Bề ngoài họ theo dõi xem người cư ngụ có đi ra ngoài tỉnh và cần kiểm dịch hay không. Tuy nhiên, công nghệ này có thể được sử dụng để xác định một cuộc tụ họp tôn giáo. Ví dụ, một số tín đồ của Giáo hội Đức Chúa Trời Toàn năng, một giáo phái giống như Cơ đốc giáo tin rằng Chúa Giê-su đã trở lại như một phụ nữ Trung Quốc, đã bị giám sát nhà của họ để đảm bảo họ không bí mật tụ tập.
Bất chấp tất cả những điều này, niềm tin tôn giáo vẫn đang phát triển
Bị ảnh hưởng bởi chủ nghĩa cộng sản của Marx bắt đầu từ chủ nghĩa vô thần, Mao Trạch Đông đã tìm cách loại bỏ “tứ cựu” ra khỏi Trung Quốc trong cuộc Cách mạng Văn hóa. Bất chấp việc Đảng Cộng sản Trung Quốc liên tục đàn áp các nhóm tôn giáo, số người theo một tôn giáo vẫn tiếp tục tăng ở Trung Quốc. Điều này có thể do bản chất con người khao khát một cái gì đó cao hơn là chủ nghĩa vô thần để lại “khoảng trống tinh thần” không thể lấp đầy.
Văn Thiện
Theo Mind Matters
