Khí hậu làm biến đổi kích thước con người trong hàng triệu năm qua

Giúp NTDVN sửa lỗi

Các nhà nghiên cứu liên ngành, dẫn đầu bởi Đại học Cambridge và Tübingen, đã thực hiện các phép đo kích thước cơ thể và não của hơn 300 hóa thạch từ giống Homo trên toàn cầu. Họ đã kết hợp dữ liệu này với việc tái tạo lại khí hậu khu vực trên thế giới trong một triệu năm qua. Nhờ đó đã xác định chính xác khí hậu cụ thể mà mỗi hóa thạch phải trải qua trong thời đại của họ.

Nghiên cứu cho thấy kích thước cơ thể trung bình của con người đã dao động đáng kể trong một triệu năm qua, những cơ thể lớn hơn tiến hóa ở những vùng lạnh hơn. Kích thước lớn hơn được cho là hoạt động như một bộ đệm chống lại nhiệt độ lạnh. Một cơ thể mất ít nhiệt hơn khi khối lượng của nó lớn so với diện tích bề mặt của nó. Kết quả được công bố vào ngày 08/7 trên tạp chí Nature Communications.

Loài người Homo sapiens, được cho là xuất hiện cách đây khoảng 300.000 năm ở Châu Phi, theo thuyết tiến hóa. Chi Homo đã tồn tại lâu hơn nhiều, bao gồm người Neanderthal và các loài liên quan đã tuyệt chủng khác như Homo habilis và Homo erectus.

Một đặc điểm xác định sự tiến hóa của tứ chi là xu hướng tăng kích thước cơ thể và não bộ. So với các loài trước đó như Homo habilis, chúng ta nặng hơn 50% và bộ não của chúng ta lớn gấp ba lần. Nhưng lý do đằng sau những thay đổi như vậy vẫn còn được tranh luận nhiều.

"Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy rằng khí hậu (đặc biệt là nhiệt độ) là nguyên nhân chính dẫn đến những thay đổi về kích thước cơ thể con người trong hàng triệu năm qua". Giáo sư Andrea Manica, một nhà nghiên cứu tại Khoa Động vật học của Đại học Cambridge, người đứng đầu cuộc nghiên cứu, cho biết.

Ông nói thêm: "Chúng ta có thể thấy từ những con người hiện đại ngày nay rằng những người sống ở vùng khí hậu ấm hơn có xu hướng nhỏ hơn và những người sống ở vùng khí hậu lạnh hơn có xu hướng cao lớn hơn. Chúng ta biết rằng những ảnh hưởng khí hậu tương tự đã có tác dụng trong hàng triệu năm qua".

Những người sống ở môi trường thảo nguyên và đồng cổ, săn bắn động vật lớn có thể thúc đẩy não bộ tiến hoá lớn hơn.
Những người sống ở môi trường thảo nguyên và đồng cổ, săn bắn động vật lớn có thể thúc đẩy não bộ tiến hoá lớn hơn. Ảnh minh hoạ: Pixabay

Các nhà nghiên cứu cũng đã xem xét tác động của các yếu tố môi trường lên kích thước não ở giống người Homo. Nhưng các mối tương quan nói chung là không nhiều. Kích thước não có xu hướng lớn hơn khi người Homo sống trong các môi trường sống có ít thảm thực vật hơn, ví như ở như thảo nguyên và đồng cỏ, cũng như ở các khu vực ổn định hơn về mặt sinh thái. Kết hợp với dữ liệu khảo cổ học, kết quả cho thấy những người này sống trong môi trường săn bắn động vật lớn làm thức ăn. Đấy là một nhiệm vụ phức tạp có thể đã thúc đẩy sự tiến hóa khiến bộ não lớn hơn.

Tiến sĩ Manuel Will tại Đại học Tubingen, Đức, tác giả chính của nghiên cứu cho biết: "Chúng tôi phát hiện ra rằng các yếu tố khác nhau quyết định kích thước não và kích thước cơ thể. Chúng không chịu áp lực tiến hóa giống nhau. Môi trường có ảnh hưởng lớn hơn nhiều đến kích thước cơ thể của chúng ta so với kích thước não của chúng ta".

Ông nói thêm: "Có một môi trường ảnh hưởng gián tiếp đến kích thước não ở những khu vực ổn định và cởi mở hơn: lượng chất dinh dưỡng thu được từ môi trường phải đủ để cho phép duy trì và phát triển bộ não lớn và đặc biệt đòi hỏi nhiều năng lượng".

Nghiên cứu này cũng cho thấy rằng các yếu tố phi môi trường quan trọng hơn các yếu tố về khí hậu trong việc thúc đẩy bộ não phát triển lớn hơn. Các yếu tố phi môi trường chính là những thách thức của cuộc sống xã hội ngày càng phức tạp, chế độ ăn uống đa dạng hơn và công nghệ phức tạp hơn.

Con người phụ thuộc ngày càng nhiều vào công nghệ có thể khiến não bộ nhỏ hơn nữa trong vài nghìn năm tới. Ảnh minh hoạ: Pixabay

Các nhà nghiên cứu cho biết, các bằng chứng đều cho thấy rằng kích thước cơ thể và não bộ của con người vẫn đang tiếp tục phát triển. Cơ thể con người vẫn thích nghi với các nhiệt độ khác nhau. Ngày nay, trung bình những người có thân hình lớn hơn sống ở vùng khí hậu lạnh hơn. Kích thước não ở loài người chúng ta dường như đã bị thu hẹp kể từ đầu kỷ Holocen (khoảng 11.650 năm trước), bởi vì con người phụ thuộc ngày càng nhiều vào công nghệ. Chẳng hạn như việc gia công các tác vụ phức tạp cho máy tính, có thể khiến não bộ của trẻ nhỏ hơn nữa trong vài nghìn năm tới.

Giáo sư Manica cho biết: “Thật thú vị khi dự báo về những gì sẽ xảy ra với kích thước cơ thể và não bộ của con người trong tương lai. Tuy nhiên chúng ta nên cẩn thận không ngoại suy quá nhiều dựa trên cơ sở nhiều triệu năm trước, vì rất nhiều yếu tố có thể thay đổi”.

Ngọc Mai

Theo Phys.org

Khoa học Nhân thể


BÀI CHỌN LỌC

Khí hậu làm biến đổi kích thước con người trong hàng triệu năm qua