Khi chủng Coronavirus mới, được gọi là COVID-19, có nguồn gốc từ Vũ Hán, Trung Quốc đang lan truyền nhanh chóng gây ra sự truyền nhiễm dịch bệnh có thể dẫn tới tử vong trên toàn cầu, thì một cuộc khủng hoảng tiềm tàng khác đang dần được hé lộ: Dược phẩm và thiết bị y tế của toàn thế giới đang phụ thuộc vào Trung Quốc.
Các quốc gia trên thế giới đang theo dõi sát sao và hành động khẩn cấp để đối phó với sự lan truyền của dịch bệnh. Các nhà khoa học đang tích cực phát triển vaccine phòng bệnh, các nhà hoạch định chính sách tranh luận về các phương pháp ngăn chặn hiệu quả nhất và hệ thống chăm sóc y tế đang gồng mình để đáp ứng số lượng bệnh nhân lây nhiễm và tử vong ngày càng tăng.
Mặc dù nghe có vẻ giống như một cảnh trong bộ phim ‘’Contagion’’ (tạm dịch: Bệnh truyền nhiễm) công chiếu năm 2011, nhưng điều này đang thực sự diễn ra trong thực tế.
Sự thống trị của Trung Quốc trên thị trường dược phẩm
Trong năm năm gần đây, Chương trình Chính sách Dịch bệnh và Sinh học thuộc Viện Scowcroft (Chương trình) có trụ sở tại Trường Bush thuộc Đại học Texas A&M, bao gồm các nhà khoa học và các nhà hoạch định chính sách y tế của Hoa Kỳ, thường xuyên tổ chức các hội nghị quốc tế chuyên ngành để giải quyết các vấn đề liên quan đến các dịch bệnh trên thế giới. Một trong những mục tiêu của Chương trình là thúc đẩy đối thoại về những rủi ro tiềm ẩn liên quan đến các đại dịch bệnh trên thế giới và an ninh của Hoa Kỳ, cụ thể là đánh giá sự thiếu hụt chuỗi cung ứng và sự sẵn sàng đáp ứng các loại dược phẩm và thiết bị y tế cho Hoa Kỳ.
Theo The Conversation, Giáo sư Gerald W Parker - Phó khoa vì sức khỏe toàn cầu, Đại học thú y & khoa học y sinh, giám đốc Chương trình cho biết, khoảng 80% dược phẩm cung cấp cho Hoa Kỳ được sản xuất tại Trung Quốc. Cùng với đó, thậm chí còn có một vấn đề lớn hơn: Trung Quốc là nhà cung cấp lớn nhất và đôi khi là duy nhất đối với thành phần hoạt chất của một số loại thuốc quan trọng trên toàn cầu. Các thành phần hoạt chất của thuốc điều trị ung thư vú và ung thư phổi, kháng sinh Vancomycin - một loại kháng sinh cuối cùng cho một số loại nhiễm trùng kháng kháng sinh - được sản xuất gần như độc quyền tại Trung Quốc. Ngoài ra, Trung Quốc đang kiểm soát phần lớn thị trường về cung cấp heparin, chất làm loãng máu được sử dụng trong phẫu thuật tim, lọc thận và truyền máu mà chính phủ Hoa Kỳ không còn lựa chọn nào khác ngoài tiếp tục mua từ Trung Quốc ngay cả sau vụ bê bối heparin bị ô nhiễm năm 2007.
Trung Quốc không chỉ là nhà cung cấp dược phẩm thống trị toàn cầu mà còn là nhà cung cấp thiết bị y tế lớn nhất ở Hoa Kỳ, bao gồm những thiết bị như máy MRI, áo choàng phẫu thuật và thiết bị đo nồng độ oxy trong máu. Việc cung cấp các sản phẩm thiết yếu này vẫn chưa bị virus Corona phá vỡ nghiêm trọng, nhưng nếu Trung Quốc không thể hoặc không còn có thể cung cấp các thiết bị đó cho Hoa Kỳ, hàng ngàn người Mỹ có thể sẽ chết.
-
- Một kỹ thuật viên làm việc trong phòng thí nghiệm tại GeseDNA Technology ở Bắc Kinh vào ngày 22 tháng 8 năm 2018. (Ảnh: GREG BAKER / AFP qua Getty Images)
Mối quan tâm lớn hơn nữa là Hoa Kỳ và các quốc gia khác trên toàn thế giới có rất ít các lựa chọn phù hợp khác để bù đắp cho sự thiếu hụt nguồn cung dược phẩm và thiết bị y tế, nếu có thể xảy ra. Có thể mất nhiều năm để phát triển cơ sở hạ tầng cần thiết để thiết lập lại năng lực sản xuất của Hoa Kỳ và có được giấy phép của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm để khắc phục việc mất nguồn cung từ Trung Quốc.
Khi một căn bệnh truyền nhiễm trở thành dịch bệnh toàn cầu, nghĩa vụ đầu tiên đối với các nhà lãnh đạo ở bất kỳ quốc gia nào là bảo vệ chính người dân của họ. Khi cuộc khủng hoảng hiện nay diễn ra, có thể sẽ đến lúc các nhà lãnh đạo chính trị ở Trung Quốc sẽ phải đối mặt với các quyết định về việc có cấm xuất khẩu dược phẩm, thiết bị y tế và các thành phần y tế quan trọng khác ra nước ngoài mà chỉ để sử dụng cho việc điều trị tại Trung Quốc hoặc bảo vệ người dân của họ hay không. Những hành động như vậy sẽ là kết quả hợp lý của một tình huống leo thang trầm trọng của dịch bệnh. Ví dụ, đối với đại dịch cúm H1N1 vào năm 2009, Hoa Kỳ đã bị đẩy ra phía sau của hàng chờ đợi để được giao vaccine từ Trung Quốc, tuy nhiên khi đó chúng tôi đã có hợp đồng với một nhà sản xuất vaccine lớn ở một quốc gia khác. Những đợt giao vaccine cho Hoa Kỳ đã thực sự bị ảnh hưởng.
Có thể xảy ra sự thiếu hụt nguồn cung dược phẩm toàn cầu?
Mặc dù sự thiếu hụt hoạt chất nhập khẩu từ Trung Quốc hiện nay nghe có vẻ còn xa vời, tuy nhiên giáo sư Gerald W Parke và một số các nhà khoa học thuộc Chương trình cho rằng quy mô dịch bệnh ngày càng gia tăng thì khả năng thiếu hụt nguồn cung hoạt chất sẽ ngày càng tiến gần hơn, theo The Conversation.
Mới khoảng sáu tuần trôi qua kể từ khi quốc tế nhận ra dịch bệnh ở Trung Quốc, hiện đã thiếu các thiết bị bảo vệ cá nhân quan trọng ở cả Trung Quốc và Hoa Kỳ. Tập đoàn UPS đã vận chuyển hơn 2 triệu khẩu trang và 11.000 áo choàng y tế đến Vũ Hán để giúp giảm bớt tình trạng thiếu hụt này. Nhưng điều gì xảy ra khi tất cả mọi người đều không còn được trang bị thiết bị bảo vệ cá nhân?
Vũ Hán là một địa điểm sản xuất quan trọng của ngành công nghệ sinh học và dược phẩm của thế giới, với nhiều công ty dược phẩm trong thành phố. Có bao nhiêu trong số các nhà máy này đã đóng cửa do hậu quả của đại dịch, và khi nào thì những nhà máy đã đóng cửa sẽ hoạt động trở lại? Chuỗi cung ứng toàn cầu liệu có thể trở nên khủng hoảng nếu cả tỉnh Hồ Bắc, nơi mà thành phố Vũ Hán là thủ phủ, bị tổn thương do đại dịch và bắt buộc phải cách ly và các nhà máy phải ngừng hoạt động?
-
- Vũ Hán là một địa điểm sản xuất quan trọng của ngành công nghệ sinh học và dược phẩm của thế giới. (Ảnh minh họa: Pixabay)
Ngoài ra, Vũ Hán cũng là địa điểm của phòng thí nghiệm an toàn sinh học (BSL) cấp độ 4 đầu tiên của Trung Quốc, được khai trương vào năm 2017 để nghiên cứu SARS và các bệnh mới nổi khác. Đây là phòng thí nghiệm duy nhất ở Trung Quốc có thể xử lý một cách an toàn các mầm bệnh nguy hiểm nhất thế giới có nguy cơ lây truyền cao.
Lây nhiễm, tử vong và cách ly y tế tại thành phố Vũ Hán và xung quanh tỉnh Hồ Bắc đang hạn chế khả năng của tất cả các loại hình thương mại trong khu vực. Trong khi đó, virus đã tạo ra sự mất cân bằng đáng kể của chuỗi cung ứng hàng hóa ở Trung Quốc. Điều đó có nghĩa là các công ty cung ứng dược phẩm y tế ở đây sẽ chịu áp lực phải ưu tiên cung cấp các sản phẩm được sản xuất tại Trung Quốc để bảo vệ nhân viên chăm sóc sức khỏe của chính họ, nhân viên phòng thí nghiệm và công chúng tại địa phương.
Theo một báo cáo của quốc hội Hoa Kỳ năm ngoái, bộ máy quản lý để đảm bảo rằng dược phẩm sản xuất tại Trung Quốc để xuất khẩu phải đáp ứng các tiêu chuẩn cao nhất về kiểm soát chất lượng và an toàn, là yếu hoặc không có. Áp lực từ sự bùng phát dịch bệnh đã làm trầm trọng thêm các thách thức kiểm soát chất lượng hiện có của chuỗi cung ứng dược phẩm toàn cầu. Như vậy, virus Corona đã làm nổi bật lên sự phụ thuộc của Hoa Kỳ vào Trung Quốc về nguồn cung dược phẩm và thiết bị y tế, do các công ty của Hoa Kỳ đã chuyển thuê ngoài năng lực sản xuất của họ sang Trung Quốc và không có khả năng đảm bảo kiểm soát chất lượng, điều này cũng đã trở thành vấn đề an ninh quốc gia của Hoa Kỳ.
Như với tất cả các đại dịch, sự phức tạp của đợt bùng phát này đòi hỏi sự hợp tác và minh bạch quốc tế. Đồng thời, các quan chức y tế công cộng của Hoa Kỳ phải thừa nhận lỗ hổng của đất nước do sự phụ thuộc vào sản xuất dược phẩm và thiết bị y tế từ Trung Quốc. Hoa Kỳ phải xây dựng kế hoạch ứng phó cho những thiếu hụt không thể tránh khỏi trong thời gian tới và thực hiện các hành động cần thiết để có thể nhanh chóng kiểm soát chuỗi cung ứng dược phẩm và thiết bị y tế. Tiếp tục bỏ qua lỗ hổng được biết đến từ lâu này sẽ chỉ dẫn đến thảm họa cho Hoa Kỳ.
Ánh Dương
Theo Theconversation
