Các nhà nghiên cứu y tế và các tổ chức phi chính phủ (NGO) lo ngại rằng số người bị thiệt mạng do các bệnh dịch như ung thư, sởi, lao, và sốt rét có thể tăng lên gấp đôi ở một số vùng khó khăn trong bối cảnh khủng hoảng của đại dịch viêm phổi Vũ Hán (Covid-19) gây ra trên toàn cầu.
Cả thế giới đang phải đấu tranh nhằm hạn chế những hậu quả về kinh tế do đại dịch viêm phổi Vũ Hán gây ra. Đội ngũ chuyên gia y tế đang hết sức nỗ lực để phát triển loại vaccine và thuốc điều trị hiệu quả nhằm kết thúc cuộc khủng hoảng Covid-19.
Tuy nhiên sự tập trung toàn cầu vào COVID-19 đang làm giảm đi sự chú ý đến những căn bệnh nguy hiểm như ung thư, sởi, lao và sốt rét. Các chuyên gia e rằng trong thời gian tới sẽ có hàng triệu người chết vì những căn bệnh trên mà đáng ra có thể chữa chạy được. Nhiều biện pháp thành công của các chính phủ trước đây đối với những căn bệnh này có nguy cơ bị vô hiệu hoá.
Điều này cũng xảy ra ở các nước châu Âu, thí dụ ở nước Anh, theo Cancer Research UK, hiện tại hàng tuần có khoảng 2.300 người ung thư nhưng không thể đi khám. Kiểm tra sàng lọc ung thư vú và ung thư dạ con cho trên 200.000 phụ nữ mỗi tuần hiện cũng tạm dừng. Bệnh ung thư nếu phát hiện sớm tương đối thì có thể điều trị nay trở thành nguy cơ rủi ro cao về sức khỏe. Các ca bệnh cấp tính cũng trong tình trạng tương tự.
Theo Quỹ Tim mạch Anh (The British Heart Foundation) số bệnh nhân nghi đau tim đi khám bệnh nội trú và ngoại trú trong tháng ba đã giảm 50 %. Hậu quả thật khó lường. Các thầy thuốc lo ngại về việc các ca tử vong sẽ tăng do hậu quả của các loại bệnh nặng, điều này có thể xảy ra ở khắp châu Âu.
Tuy nhiên ở những nước đang phát triển khác thì sẽ gặp khó khăn lớn hơn nhiều. Trong số đó có nhiều nước nghèo, đã phải nỗ lực nhiều năm liền trong cuộc chiến chống lại các bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng như bệnh lao, HIV hay hay sởi. Ở nhiều nơi người ta thậm chí đã khống chế thành công những căn bệnh này. Đối với bệnh nhiệt đới sốt rét cũng tương tự. Tuỳ từng nước, đều xuất hiện nguy cơ mới với các bệnh cũ, nay do ảnh hưởng của COVID-19 lại bùng phát khá mạnh mẽ trở lại.
Bệnh lao gây tử vong lớn nhất trong các bệnh truyền nhiễm
Theo ước đoán mỗi năm có khoảng 10 triệu người bị lây nhiễm bệnh lao phổi. Khoảng 1,5 triệu người bị chết vì căn bệnh này, riêng ở Ấn Độ mỗi ngày có tới hàng nghìn người chết vì lao. Trong các bệnh truyền nhiễm thì lao là nguyên nhân gây tử vong lớn nhất.
Một nghiên cứu mới của chiến dịch quốc tế "Stop TB Partnership" cho rằng, trong thời gian từ 2020 đến 2025 trên toàn thế giới sẽ có thêm 6,3 triệu ca nhiễm bệnh lao và 1,4 triệu ca tử vong vì lao.
"Cuộc chiến chống bệnh lao là cực kỳ gay go, khốc liệt trong nhiều năm trước đây. Khi người ta tưởng như đã chiến thắng nó, thì căn bệnh kinh khủng này lại ngóc đầu dậy như muốn trả thù", nữ bác sĩ người Rumani Lucia Ditiu thuộc "Stop TB Partnership" nói. Tổ chức này dự định đến năm 2030 sẽ diệt trừ hoàn toàn căn bệnh này.
Tuy nhiên mục tiêu này giờ đây trở thành xa vời. "Chúng tôi sẽ không đạt được mục tiêu đề ra, nếu như khoản tài trợ không tăng gấp ba lần so với hiện nay." Hiện tại mỗi năm chiến dịch này được cấp khoảng 5 tỷ Euro.
Ông Madhukar Pai, phụ trách chương trình "McGill Global Health Program", tỏ ra ngạc nhiên về việc người ta quan tâm nhiều hơn đến bệnh do virus mới so với bệnh lao.
Kể từ khi bùng phát đại dịch COVID-19, các bệnh nhân lao ở Ấn Độ gặp nhiều khó khăn trong điều trị bệnh. Nhiều phòng khám tư nhân bị đóng cửa trong thời gian bị cách ly nghiêm ngặt. Ở nhiều nơi các phương tiện giao thông công cộng ngừng hoạt động do đó nhiều người bệnh ở nông thôn không thể tới gặp bác sĩ. Nhiều bệnh viện vì muốn bảo vệ nhân viên và bệnh nhân nội trú từ chối không chữa chạy cho bệnh nhân lao.
-
- Các chương trình tiêm chủng đang bị bỏ dở. (Ảnh: Pixabay)
Các chương trình tiêm chủng bị bỏ dở
Ấn Độ có chương trình tiêm chủng của nhà nước nhờ đó trẻ em được tiêm chủng phòng chống hàng chục bệnh trong đó có các bệnh như bại liệt, sởi, bạch hầu và tiêm chủng BCG chống lao. Ít nhất trong tháng ba có khoảng 100.000 trẻ em không được tiêm chủng BCG, báo "Livemint" dựa vào các dữ liệu của Bộ Y tế Ấn Độ cho thấy điều đó. Điều này thật nguy hiểm vì những người bị bệnh lao có nguy cơ cao bị lây nhiễm Covid-19. Tuy nhiên tiêm phòng lao không phải là tiêm chủng duy nhất bị bỏ bê thời gian qua.
Liên minh tiêm chủng Gavi, là một tổ chức quan trọng trong việc cung cấp nguồn tài chính để mua sắm các loại vaccine ở các nước nghèo, tổ chức này luôn phải đấu tranh để có đủ nguồn tài chính và cho rằng tác động của cuộc khủng hoảng do virus Corona Vũ Hán lúc này thật là "khủng khiếp". Gavi cho rằng hiện có khoảng 13,5 triệu người không được tiêm chủng phòng các bệnh quan trọng. "Chống Covid-19 nhưng không thể bỏ sót hoặc làm sống lại những sát thủ khác như bại liệt và sởi", Seth Berkley, CEO của Liên minh tiêm chủng nói.
Trong tháng 4, Tổ chức Y tế thế giới WHO đã cảnh báo rằng trên thế giới hiện có 117 triệu trẻ em không được tiêm chủng phòng chống bệnh sởi. Hàng chục nước đã tạm dừng hoạt động tiêm chủng để tránh lây lan virus Corona Vũ Hán qua nhân viên y tế. Bên cạnh đó, nguồn cung cấp vaccine bị trục trặc. Hiện tại đã có một số vụ bùng phát dịch bệnh lẻ tẻ ở Bangladesh, Nepal và Pakistan và cái kết có thể gây tử vong. "Nếu chúng ta không chú ý thì có thể sẽ phải chứng kiến sự trở lại của những căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm hơn cả Covid-19", nhà kinh tế Mushfiq Mobarak, đại học Yale đã nói với tờ SPIEGEL của Đức.
Số ca tử vong vì sốt rét ở châu Phi có thể tăng gấp đôi
Cuối tháng 4, WHO công bố mô hình tính toán theo đó số ca tử vong vì sốt rét ở châu Phi có thể tăng gấp đôi trong năm nay. Con số tử vong dự báo từ 386.000 ca lên 769.000. Bệnh sốt rét xuất hiện trước hết ở các nước nghèo ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Tại nhiều quốc gia bị ảnh hưởng thì sốt rét là một trong những những nguyên nhân chủ yếu gây tử vong.
Bệnh sốt rét không chỉ gây đau khổ cho cá nhân người bệnh mà còn gây phí tổn to lớn cho gia đình, cho chính phủ và cả các nước xung quanh. Phí tổn trực tiếp theo ước tính có thể lên đến ít nhất 12 tỷ đôla Mỹ một năm, theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Hoa kỳ. Tác động tiêu cực của bệnh đối với tăng trưởng kinh tế còn lớn hơn nhiều.
Theo ước tính của WHO, số người bị lây nhiễm bệnh sốt rét do muỗi truyền năm 2018 trên toàn thế giới là 228 triệu người. 93% trong số này ở Châu Phi, trong đó nhiều trẻ em là nạn nhân. Trong năm 2020 có lẽ con số này sẽ tăng gấp đôi.
Trong những tuần qua đã xảy ra sự gián đoạn chuỗi cung ứng ở nhiều quốc gia. Do những hạn chế về xuất, nhập khẩu và số lượng các chuyến bay giảm mạnh nên việc đưa vật tư, thiết bị phòng chống sốt rét quan trọng như màn chống muỗi, thiết bị thử nhanh và thuốc không đến được những nơi cần đến. "Chúng tôi có nguy cơ bị đánh bật trở lại tình trạng như cách đây 20 năm", theo ông Pedro Alonso, giám đốc chương trình sốt rét của WHO.
Đại dịch viêm phổi Vũ Hán trên toàn thế giới đã và đang có tác động đáng kể đến rất nhiều lĩnh vực của cuộc sống xã hội. Nó có thể gây nên sự thiếu hụt nguồn hỗ trợ cho những người đang cần sự hỗ trợ của chính phủ và các quốc gia khác.
Ánh Dương
Theo Tiasang/SPIEGEL
