Sóng thần được định nghĩa như một làn sóng gây ra sự xáo trộn do các thảm họa động đất, lở đất hoặc núi lửa. Sóng thần thường chỉ cao vài chục mét nhưng đôi khi có những cơn sóng rất hung dữ và hậu quả của nó là rất thảm khốc. Những con sóng thần mạnh nhất di chuyển nhanh như máy bay phản lực băng qua đại dương rộng lớn và cao như những tòa nhà chọc trời. Khi đến đất liền, chúng có thể tàn phá toàn bộ thị trấn trong vài phút.
Những cơn sóng thần trong danh sách này không nhất thiết là nguy hiểm nhất hoặc tàn phá nhất, nhưng chúng cùng giống nhau ở một điểm là sức tàn phá rất lớn. Dưới đây là một trong những cơn sóng thần cao nhất từng được ghi nhận.
- Sóng thần ở KARRAT FJORD, GREENLAND cao 90m
-
- Trận lở đất ở Karrat Fjord đã gây ra một “bức tường” nước cao 90m vào làng chài Nuugaatsiaq trong ngày 17 tháng 6 năm 2017. (Ảnh minh hoạ: Pixabay)
Mặc dù sóng thần rất hiếm khi xảy ra ở Greenland nhưng vào năm 2017, một cơn sóng thần cao kỷ lục đã xuất hiện tại đây. Trận lở đất ở Karrat Fjord đã gây ra một “bức tường” nước cao 90m vào làng chài Nuugaatsiaq trong ngày 17 tháng 6. Cơn sóng thần cao kỷ lục này đã giết chết bốn người và cuốn 11 tòa nhà xuống đại dương. Các chuyên gia tin rằng nguyên nhân của thảm họa này là do khí hậu đang nóng lên khiến băng tan chảy ở hai cực. Những ngọn núi xung quanh vịnh Karrat nhỏ này vẫn chưa ổn định và một trận sóng thần đã gây ra lở đất thậm chí là còn tệ hơn nữa trong tương lai ở Greenland.
- Sóng thần ở ĐẢO AMBON, INDONESIA cao 90m
Trận siêu sóng thần đầu tiên được ghi lại chi tiết ở Indonesia vẫn là một trong những trận sóng thần lớn nhất từ trước tới nay ở đây. Vào ngày 17 tháng 2 năm 1674, một trận động đất xảy ra ở quần đảo Maluku ở biển Banda. Sự kiện địa chấn đã gây ra một cơn sóng lớn ập vào đảo Ambon, giết chết hơn 2000 người. Nước lên đến đỉnh các ngọn đồi ven biển trên bán đảo Hitu, do đó đỉnh của sóng thần cao khoảng 90m.
- Sóng thần ở LITUYA BAY, ALASKA cao 120m
-
- Vịnh Lituya là địa điểm xuất hiện nhiều cơn sóng thần cao kỷ lục trong suốt lịch sử. (Ảnh minh hoạ: Pixabay)
Trận siêu sóng dữ dội này ập vào vịnh hẹp hình chữ T ở rìa đông nam của Alaska có khả năng là do lở đất. Dừa vào số vòng cây người ta dự đoán nó xảy ra vào cuối năm 1853 hoặc đầu năm 1854 và dấu vết các đường viền (điểm trong thung lũng nơi cây cối bị quét sạch), chiều cao tối đa là 0.12km. Vịnh Lituya là địa điểm xuất hiện nhiều cơn sóng thần cao kỷ lục trong suốt lịch sử. Những bức tường dốc và vị trí gần đường đứt gãy của dãy núi Fairweather là nguyên nhân tạo ra những đợt sóng hủy diệt.
- LITUYA BAY, ALASKA cao 130m
Trận sóng thần lớn thứ hai trong kỷ lục của Vịnh Lituya xảy ra vào ngày 27 tháng 10 năm 1936. Những người chứng kiến đã mô tả ba con sóng khổng lồ lần lượt ập đến từ Crillon Inlet với tốc độ khoảng 35km / h . Con sóng lớn nhất đứng đầu ở độ cao khoảng 130m. Các chuyên gia vẫn chưa chắc chắn điều gì đã gây ra trận sóng thần năm 1936, nhưng nguyên nhân có thể là do vụ trượt lở đất đá dưới nước gây ra.
- ICY BAY, ALASKA cao 200m
-
- Một trận siêu sóng thần lịch sử vào ngày 17 tháng 10 năm 2015. (Ảnh minh hoạ: Pixabay)
Vịnh Icy xa xôi, Alaska, đã chứng kiến một trận siêu sóng thần lịch sử vào ngày 17 tháng 10 năm 2015. Sau một trận lở đất, cơn sóng cao 200m đã quét sạch khu rừng từ Khu bảo tồn và Công viên Quốc gia Wrangell St.-Elias. May mắn thay, không có ai ở gần đó nên không bị nguy hiểm gì. Giống như Vịnh Lituya, Vịnh Icy có những bức tường dốc được chạm khắc bởi một sông băng đang rút lui, góp phần vào cường độ của sóng thần.
- VAJONT DAM, ITALY cao 230m
Không giống như những cơn sóng thần khác trong danh sách này, thảm họa này là do con người gây ra. Việc xây dựng con đập cao nhất có tên là Vajont ở miền Bắc nước Ý, hoàn thành năm 1960 - đã làm xáo trộn cảnh quan xung quanh. Mặt của núi Tốc gần đó có dấu hiệu nứt nẻ từ rất sớm, đến ngày 9 tháng 10 năm 1963, toàn bộ mái dốc đổ xuống hồ chứa bên dưới. Trận lở đất gây ra sóng thần quét sạch một số ngôi làng ở thung lũng Piave trong vòng 15 phút. Hơn 2000 sinh mạng đã bị cướp đi trong thảm kịch. Cao tới 230m, sóng thần ở đập Vajont là một trong những trận sóng thần lớn nhất trong lịch sử, ngoài ra còn là một trong những thảm họa môi trường nhân tạo chết người nhất từ trước đến nay.
- NÚI ST. HELENS, WASHINGTON cao 240m
Trận động đất gây ra ở ngọn núi khét tiếng: Vụ phun trào núi lửa St. Helens ở Washington vào ngày 18 tháng 5 năm 1980, cũng dẫn đến một trận sóng thần. Khi trận động đất xảy ra, mặt phía Bắc của núi lửa bị vỡ ra và rơi xuống Hồ Thần. Trận lở đất được ghi nhận là lớn nhất từ trước tới nay, và trận sóng thần cao 240m sau đó là trận lớn thứ ba trong lịch sử. Nó đâm vào sườn núi Margaret trước khi văng ngược xuống vực bên dưới.
- LITUYA BAY, ALASKA cao 500m
-
- Bức tường nước được tạo ra này cao gần 500m trong không khí - cao hơn cả Tháp Willis ở Chicago. (Ảnh minh hoạ: Pixabay)
Vào ngày 9 tháng 7 năm 1958, Vịnh Lituya của Alaska bị tấn công bởi trận động đất lớn nhất từ trước tới nay. Nó xảy ra khi một trận động đất mạnh 7,8 độ richter làm đứt gãy núi Fairweather, làm trôi 90 triệu tấn đá xuống vịnh. Bức tường nước được tạo ra này cao gần 500m trong không khí - cao hơn cả Tháp Willis ở Chicago. Năm người đã thiệt mạng do sóng biển, bao gồm ba người trên bờ của đảo Khantaak ở lối vào của Vịnh Yakutat và hai người trên một chiếc thuyền ở Vịnh Lituya.
Ngọc Mai
