Vào ngày 6/8, Nhà Trắng thông báo một tin vui: Hơn một nửa dân số Mỹ đã hoàn thành hai liều tiêm chủng Covid-19. Tuy nhiên, tỷ lệ tiêm liều một vẫn chưa được cải thiện, nguyên nhân lớn nhất là do 20% người Mỹ từ chối tiêm vắc-xin. Đâu là yếu tố kìm hãm việc tiêm vắc-xin đại trà ở Mỹ?
Theo Tạp chí Health, Tổng thống Biden của Mỹ từng tuyên bố rằng, ông muốn tăng tỷ lệ tiêm chủng một liều lên ngưỡng 70% dân số, trước ngày Quốc khánh 4/7. Giờ đây, lời hứa này có vẻ đã “tan vỡ” khi đến tháng 8, tỷ lệ phủ sóng của vắc-xin liều một vẫn chưa vượt qua mốc 60%.
Hoa Kỳ bắt đầu tiêm chủng vào tháng 12 năm ngoái, với tỷ lệ tiêm chủng liều một từng được xếp vào hàng đầu thế giới. Tuy nhiên, những tháng gần đây, tỷ lệ tiêm chủng Covid-19 của các địa phương tiếp tục chững lại. Ngược lại, Vương quốc Anh, bắt đầu chỉ sớm hơn Hoa Kỳ hai tuần, hiện tỷ lệ tiêm liều một đã bao phủ gần 70% dân số. Singapore và Pháp, bắt đầu tiêm chủng muộn hơn, nhưng cũng đã bắt kịp với tỷ lệ bao phủ đạt ngưỡng 65%-75%.
Mỹ từng lập kỷ lục 3 triệu người tiêm vắc-xin trong một ngày, nhưng đến nay vẫn còn 40% dân số chưa được tiêm vắc-xin, trung bình những ngày gần đây chỉ tiêm hơn 700.000 liều mỗi ngày. Có một khoảng cách rất lớn về tỷ lệ tiêm chủng Covid-19, và lý do đằng sau nó cũng rất rõ ràng: Nhiều người dân không có kế hoạch tiêm chủng.
Theo một cuộc thăm dò của hãng thông tấn AP công bố: Có 3% số người chưa tiêm vắc-xin cho biết, họ “nhất định sẽ tiêm vắc-xin”; và có tới 45% cho biết, họ “kiên quyết không tiêm vắc-xin”. Con số này rất gần với kết quả của một cuộc khảo sát do Đại học Monmouth thực hiện vào tháng 4: Cứ 5 người thì có 1 người từ chối tiêm vắc-xin ngừa Covid-19 mới. Tựu chung, 20% dân số Mỹ từ chối tiêm vắc-xin.
Tại sao người Mỹ không muốn tiêm vắc-xin?
Các kênh truyền thông Mỹ viện dẫn một số nguyên nhân như sau:
-
Lo lắng về tác dụng phụ của vắc-xin
-
- Nhiều người dân Mỹ lo lắng về các tác dụng phụ của Vắc-xin ngừa Covid-19 (Ảnh Pixabay)
-
Ngoài các phản ứng cấp tính bất lợi thường gặp như: Đau nhức cánh tay, sốt và các phản ứng có hại nghiêm trọng như đông máu... Nhiều người Mỹ lo ngại rằng, vắc-xin có thể gây ra các tác dụng phụ lâu dài trên cơ thể, đặc biệt là vắc-xin của mRNA - một công nghệ mới. Ví dụ, nhiều phụ nữ lo lắng rằng, vắc-xin sẽ gây vô sinh. Tuy nhiên, đến hiện tại, chưa có bằng chứng chỉ ra những rủi ro tiềm ẩn này, và cũng không thể xác nhận những rủi ro này trong một thời gian ngắn hạn.
Một số người sợ rằng, các tác dụng phụ có thể đang tiềm ẩn và không thể kiểm soát hết.
Một lý do khác là, mặc dù bạn có thể tạm thời nghỉ việc hưởng lương trong thời gian tiêm chủng, nhưng nếu bạn cảm thấy không khỏe sau khi tiêm, và cần phải nghỉ dưỡng để theo dõi thêm thì sẽ không được trả lương những ngày sau đó. Để cải thiện vấn đề này, Hoa Kỳ đang tích cực khuyến khích các công ty cho phép nhân viên nghỉ có lương đủ thời gian để đáp ứng quá trình tiêm chủng.
-
Thời gian sản xuất vắc-xin quá ngắn
Những người khác thì đặt ra câu hỏi về thời gian sản xuất vắc-xin. Nói chung, trong những thời kỳ trước đây, dù là thuốc hay vắc-xin, từ khâu nghiên cứu phát triển đến khi tung ra thị trường đều phải mất vài năm. Tuy nhiên, việc sử dụng vắc-xin Covid-19 mới là khẩn cấp, và giai đoạn thử nghiệm có thể không còn khắt khe như trước. Việc phân phối đại trà cũng vội vàng chứ không cần phải có giấy chứng nhận chính thức do FDA cấp. Những yếu tố trên đã khiến một số người vẫn giữ thái độ “thờ ơ và nghi ngờ” của họ đối với vắc-xin Covid-19 mới.
Các cuộc điều tra trước đây của Kaiser Family Foundation đã chỉ ra rằng, nếu FDA chính thức cấp giấy chứng nhận vắc-xin, sẽ có tới 1/3 số người không tiêm vắc-xin thay đổi ý định. Trong những ngày gần đây, nhiều chuyên gia đã kêu gọi chính phủ phê duyệt hồ sơ chứng nhận thuốc do Pfizer và Moderna đệ trình càng sớm càng tốt, nhằm tăng cường sự ủng hộ của nhiều người hơn trong việc tiêm vắc-xin ngừa Covid-19.
-
- Việc phân phối đại trà Vắc-xin khi chưa được FDA Mỹ cấp giấy chứng nhận khiến người Mỹ không tự tin khi chích ngừa. Đặc biệt là vắc-xin của mRNA - một công nghệ mới. (Ảnh: Pixabay)
-
Không nghĩ rằng virus là mối đe dọa lớn
Đây là lý do từ chối phổ biến nhất. Cho dù nhiều thành phố của Mỹ đã “đóng cửa” hơn một năm để hạn chế sự lây lan của dịch Covid-19, nhưng nhiều người vẫn không quá sợ hãi với virus cúm Vũ Hán. Họ có thể hiểu nguy cơ lây nhiễm của cúm Vũ Hán, nhưng họ không nghĩ rằng virus này quá đe dọa, đặc biệt là những người trẻ và có sức khỏe tốt hơn, dường như khá tự tin vào khả năng miễn dịch của mình .
Những người ủng hộ đảng Cộng hòa bảo thủ chiếm đa số trong số họ. Ví dụ, một cuộc khảo sát cho thấy 43% người ủng hộ Đảng Cộng hòa từ chối tiêm vắc-xin, trong khi chỉ có 5% người ủng hộ Đảng Dân chủ từ chối tiêm. Trước đây, nhiều người Mỹ cũng từ chối đeo khẩu trang, vì họ tin rằng dịch bệnh Covid-19 là một âm mưu của Đảng Dân chủ và các phương tiện truyền thông báo chí, nhằm “tước bỏ” "quyền tự do được thở" của người dân.
Một số khác tin rằng, họ đã được miễn dịch vì họ từng bị nhiễm Covid-19. Tuy nhiên, các nghiên cứu chỉ ra rằng, vắc-xin sinh ra kháng thể chống lại virus cúm cao hơn. Và hiện tượng tái nhiễm Covid-19 vẫn đang xảy ra, vì vậy người dân vẫn được khuyến khích tiêm vắc-xin.
-
Điều kiện tiêm chủng chưa đủ thuận tiện
Hiện nay ở Hoa Kỳ, ngưỡng tiêm chủng đã giảm đi rất nhiều. Huang Ziyu, người vừa trở về Đài Loan từ Mỹ, chia sẻ: "Ở Mỹ, hầu hết mọi hiệu thuốc đều có thể tiêm vắc-xin miễn phí và không cần đặt lịch hẹn trước”.
Nhưng ngay cả như vậy, nhiều người vẫn cho biết rằng, cuộc sống nhiều hạn chế khiến họ khó đi tiêm chủng. Chẳng hạn, một số người dân ở vùng sâu, vùng xa, muốn tiêm chủng thì phải tốn thêm tiền và thời gian, nhất là phải đi tàu xe đến nhà thuốc. Một số người lại quá bận rộn, không có thời gian để tiêm chủng, vì vậy họ trì hoãn nhiều lần.
Chuyên gia thăm dò ý kiến Liz Hamel nói với các phóng viên Vox rằng, chính phủ nên dành nhiều quan tâm hơn để nghiên cứu xem vì sao ngưỡng tiêm chủng đang hạ thấp. "Cái gọi là sẵn sàng (tiêm chủng) không chỉ là việc mở cửa tiêm chủng miễn phí, mà còn bao gồm cả việc tiêm chủng tại một nơi an toàn, để người dân không cảm thấy: ‘Tôi sẽ không đặt mình vào bất kỳ rủi ro hoặc thiệt thòi nào vì một chuyến đi đặc biệt để tiêm vắc-xin”.
-
Thuyết âm mưu vắc-xin, sự thiếu tin tưởng vào chính phủ và các công ty dược phẩm
Một số người không thắc mắc về rủi ro khi tiêm vắc-xin, nhưng họ không tin tưởng vào cơ quan có thẩm quyền và nhà máy sản xuất dược phẩm. Họ cho rằng, chính quyền và nhà máy dược phẩm đang thông đồng với nhau để kiếm lợi, nên sẽ khuyến khích mọi người tiêm chủng Covid-19 càng sớm càng tốt. Cũng có nhiều người lật lại những “tai tiếng” cũ, chỉ trích các công ty dược làm ăn không tốt, từng bị phạt vì vi phạm pháp luật... Họ đặt ra nghi vấn rằng, các công ty dược phẩm đã lợi dụng đại dịch Covid-19 và muốn làm giàu trong tình huống tồi tệ của dịch bệnh.
Theo một cuộc khảo sát do công ty nghiên cứu thị trường YouGov của Anh thực hiện, hơn 50% những người không tiêm vắc-xin tin vào ít nhất một “thuyết âm mưu vắc-xin”. Những thuyết âm mưu này bao gồm: Một thế lực ngầm đang sử dụng vắc-xin để cấy chip vào cộng đồng; vắc-xin sẽ thay đổi DNA của con người; cũng có tin đồn rằng sau khi tiêm vắc-xin, họ sẽ chết trong vòng 10 năm.
-
Người dân tin rằng ‘Tiêm chủng là quyền tự do cá nhân’
Nicole Carroll, tổng biên tập của USA Today viết rằng, chính anh trai của ông cũng từ chối tiêm vắc-xin Covid-19 mới. “Tôi tin rằng tiêm chủng là quyền tự do cá nhân”, anh trai của Carroll nói: “Chúng ta có quyền quyết định có cần tiêm ‘một số chất’ vào cơ thể mình hay không”.
Ngay cả sau khi đọc rất nhiều nghiên cứu và dữ liệu, anh trai của Carroll vẫn nghi ngờ về sự cần thiết của vắc-xin. Ông ấy đồng ý rằng, chính phủ có thể bảo vệ sự an toàn của người dân thông qua các phương tiện khác nhau, chẳng hạn như: Triển khai cảnh sát, quân đội và cung cấp nước sạch, nhưng điều này không giống như việc “yêu cầu toàn dân làm điều gì đó như tiêm chủng cùng nhau”.
Đông Mai
