Dù được biết đến ở nhiều quốc gia trên thế giới, nhưng nguồn gốc của ngày Cá tháng Tư vẫn không rõ ràng. Kể từ khi ra đời, đã có rất nhiều trò đùa thú vị gây được sự chú ý của đám đông, nhưng bên cạnh đó, cũng có không ít sự cố được tạo nên từ những “trò đùa tưởng vui” trong dịp này.
Nguồn gốc của Cá tháng Tư
Dù được biết đến ở nhiều quốc gia, nhưng nguồn gốc của ngày Cá tháng Tư vẫn không rõ ràng. Các nhà sử học tin rằng, “ngày nói dối” ra đời từ năm 1582, liên quan đến sự kiện thay đổi lịch mừng năm mới của Pháp.
Năm 1564, Pháp quyết định chuyển từ lịch Julius sang dùng lịch Gregory do Giáo hoàng Gregory XIII ban hành. Theo đó, lịch mừng năm mới chuyển từ tuần cuối cùng của tháng 3, đầu tháng 4 sang ngày 1/1.
Do hạn chế thông tin, các vùng quê hẻo lánh không biết năm mới đã chuyển sang ngày 1/1. Họ tiếp tục đón năm mới trong suốt tuần cuối cùng của tháng 3 đến hết ngày 1/4. Điều này khiến họ bị chế giễu là “những kẻ ngốc tháng 4”, cuối cùng được gọi là April Fool’s Day (ngày nói dối).
Vào ngày này, người ta thường dán cá giấy trên lưng người khác và gọi là “poisson d'avril” (cá tháng Tư). Nó ngầm ý ai đó là một con "cá non", "dễ bắt" hoặc cả tin, khù khờ.
Các giả thuyết khác về ngày Cá tháng Tư
Ở Anh, người ta cho rằng Cá Tháng Tư bắt nguồn từ tác phẩm ra đời vào năm 1392 của nhà văn Geoffrey Chaucer, mang tên "The Canterbury Tales". Trong cuốn truyện, Chaucer viết 32 ngày sau tháng Ba, tức muốn nói đến ngày 2/5. Song, nhiều độc giả lại hiểu nhầm thành ngày 32 của tháng 3 hoặc ngày 1/4. Từ đây, ngày đầu tiên của tháng 4 trở thành ngày nói dối vô hại.
Ngoài ra còn có suy đoán rằng Ngày Cá tháng Tư gắn liền với tiết xuân phân, hoặc ngày đầu tiên của mùa xuân ở Bắc bán cầu, khi Mẹ Thiên nhiên đánh lừa con người bằng thời tiết thay đổi, không thể đoán trước.
Cá tháng Tư không phải là ngày lễ chính thức nhưng vẫn là một phong tục ở nhiều quốc gia. Việc bạn cố ý nói dối với ai đó trong dịp này sẽ hoàn toàn không bị trách cứ. Ở một số nơi, người pha trò cần ngừng nói dối trước giữa trưa, nếu không sẽ gặp xui xẻo.
Mặc dù quy định là vậy, nhưng thế giới đã không ít lần chứng kiến những trò đùa “kinh điển”.
Những trò đùa “kinh điển” ngày Cá Tháng Tư
1957: Mỳ Ý mọc trên cây
Ngày 1/4/1957, đài BBC nói rằng nông dân Thuỵ Sĩ có thể thu hoạch sợi mì ống từ... cây spaghetti.
Người Anh thời đó vẫn còn xa lạ với mì Ý, nên rất nhiều khán giả bị mắc lừa. Một số người thậm chí còn gọi đến tổng đài để hỏi cách trồng cây mì Ý. Lúc bấy giờ, BBC đã đưa ra gợi ý rằng: "Đặt một nhánh mì Ý trong hộp nước sốt cà chua và hy vọng điều kỳ diệu sẽ xảy ra".
Tuy nhiên sau đó, BBC đã chính thức thông báo đây chỉ là một trò đùa tháng Tư.
Năm 1962: Phủ màn hình bằng đôi tất để xem tivi màu
Vào ngày 1/4/1962, một chuyên gia kỹ thuật người Thụy Điển đã đưa ra một thông báo thú vị: Bằng cách kéo căng đôi tất và dán lên màn hình, mọi người có thể xem được TV màu. Nhiều người cả tin đã làm theo, cuối cùng thất vọng khi TV vẫn chỉ là một màu đen trắng.
Thực tế, phải đến năm 1970, chương trình có màu đầu tiên mới được ra mắt tại Thuỵ Điển.
Năm 1976: Trái Đất mất trọng lực
Cũng là đài BBC, vào ngày 1/4/1976, họ tiếp tục một trong những trò đùa kinh điển khác của mình.
Nhà thiên văn học Sir Patrick Moore nói rằng, vào lúc 9:47 sáng cùng ngày, con người có thể bay lên khỏi mặt đất trong thời gian ngắn. Điều này xảy ra là do sự thẳng hàng tạm thời của Sao Diêm Vương và Sao Mộc sẽ làm giảm lực hấp dẫn trên Trái đất.
Không ngờ rằng, vào lúc 9:48, hàng trăm người gọi điện tới tổng đài nói rằng họ đã lơ lửng trong không khí.
Năm 2013: ca sĩ Việt Nam ‘dính chiêu’ Cá tháng Tư
Tháng 4/2013, một người bạn của Cao Thái Sơn bất ngờ đăng tải lên Facebook hình ảnh nam ca sĩ bị tai nạn với vết thương nghiêm trọng bên má phải, kèm với dòng trạng thái:
“Nhìn thấy tấm hình mà tâm trạng bất an, không biết chuyện gì đã xảy ra... chỉ mong rằng mọi điều tốt lành sẽ đến với anh. Cố lên my bro...".
Trong khi đó, đoạn tâm sự ngắn xuất hiện trên tài khoản Facebook cá nhân của Cao Thái Sơn càng củng cố thêm tính chân thực của sự việc:
"Một chuyện kinh khủng đã xảy ra đêm qua, không biết đến bao giờ mình mới gặp lại khán giả trở lại được đây. Nước mắt cứ rơi mà chẳng thể kìm lại được. Ai muốn nghĩ rằng Cá tháng tư thì cứ nghĩ, vì vô tình ngày hôm nay rơi đúng ngày này. Sơn đã cancel hết lịch diễn và kế hoạch sắp tới rồi. Cô đơn một mình. Sơn xin lỗi muốn nói với các bạn từ giờ Sơn sẽ tạm ngưng hát và biểu diễn. Tạm biệt FB và các bạn”.
Rất nhiều cư dân mạng đã lo lắng và chia sẻ với “hoàn cảnh” của Cao Thái Sơn. Tuy nhiên, không ít người cho rằng đây chỉ là trò bịp mà nam ca sĩ dựng nên.
Thực tế, khi nam ca sĩ cho biết anh đã nói dối, nhiều người đã bày tỏ sự phẫn nộ.
Cá Tháng Tư và những trò đùa tai hại
13.000 dân sơ tán vì "người ngoài hành tinh" đổ bộ
Ngày 1/4/2010, tờ Al Ghad của Jordan tuyên bố một phi thuyền ngoài hành tinh đã hạ cánh gần thị trấn Jafr, với những sinh vật cao tới 3m. Tờ báo này có nói thêm rằng, tất cả mọi phương tiện liên lạc đều bị vô hiệu hóa.
Người dân rơi vào trạng thái hoảng loạn, bỏ việc, bỏ nhà để sơ tán khẩn cấp. Thị trưởng Mohammed Mleihan thông báo cho cơ quan an ninh, chuẩn bị di tản toàn bộ 13.000 cư dân.
Sự việc ngày càng nghiêm trọng. Cuối cùng, các phóng viên đã bị kiện ra toà, và họ phải công khai xin lỗi trước quần chúng.
Mất việc vì nói dối về cái chết của thị trưởng
Greg “Opie” Hughes và Anthony Cumia là hai MC của chương trình Opie và Anthony. Ngày 1/4/1986, họ tuyên bố Thị trưởng Boston (bang Massachusetts, Hoa Kỳ) Thomas Menino đã bị mưu sát.
Tại thời phát sóng, ông Menino đang trên máy bay. Hai MC liên tục cài cắm những thông tin “có vẻ chính xác” khiến dân chúng đều bị mắc bẫy.
Sự việc nhanh chóng bị phơi bày, ông Menino rất tức giận và yêu cầu trừng phạt đài phát thanh. Cuối cùng, hai MC bị sa thải, và chương trình cũng đã ngừng phát sóng từ thời điểm đó.
Hoàng Tuấn
