Là một trong những nhân chứng cho sự suy vong của triều đại nhà Nguyễn, cụ Lê Thị Dinh cũng là cung nữ cuối cùng trung thành hầu cận Từ Cung Thái hậu - thân mẫu vua Bảo Đại.
Từ nhỏ đã vào cung với vai trò cung nữ, cụ bà Lê Thị Dinh đã dùng toàn bộ cuộc đời mình để hầu cận, rồi sau đó là thờ cúng những vị vua cuối cùng của nhà Nguyễn.
Cung nữ cuối cùng của triều Nguyễn
Bà Lê Thị Dinh là cháu ngoại Kiên Quận Công - em trai út của các vua Đồng Khánh, Kiến Phúc và Hàm Nghi (tức là chú của vua Khải Định).
Từ năm 9 tuổi, cụ Lê Thị Dinh đã được đưa vào cung để hầu hạ đức Thánh Cung Thái hoàng Thái hậu (bà nội vua Bảo Đại). Đến năm 15 tuổi, khi đức Thánh Cung qua đời, cụ Dinh tiếp tục được giữ lại trong cung để hầu đức Từ Cung (mẹ vua Bảo Đại).
Vốn khéo tay, cụ Dinh được tin tưởng giao nhiệm vụ trang điểm cho Thái hậu, và làm các món điểm tâm cung đình Huế đòi hỏi tay nghề cao. Mặc dù là cung nữ nhưng do biết chữ, nên cụ được đức Từ Cung tin tưởng giao cho giúp việc viết thư cho vua Bảo Đại.
-
- Đức Từ Cung - mẹ vua Bảo Đại (Ảnh: Flickr)
Sau năm 1945, cụ Lê Thị Dinh đi theo đức Từ Cung về ở cung An Định rồi sau chuyển về Huế. Trong khi hầu hết những cung nữ khác đều rời xa Thái hậu để lập gia đình, thì cụ Dinh vẫn một lòng trung thành, chăm sóc cho đức Từ Cung đến khi bà qua đời vào năm 1980.
Một lòng trung thành với triều Nguyễn
Cụ dọn ra ở phủ Kiên Thái Vương và cùng con trai cả chịu trách nhiệm hương khói cho 5 vị vua là Đồng Khánh, Kiến Phúc, Hàm Nghi, Khải Định và Bảo Đại.
Mặc dù không thể bày ra lễ nghi long trọng, nhưng cụ vẫn chăm lo chu toàn vào tất cả các ngày quan trọng. Và suốt bao nhiêu năm, cụ chưa từng một lần thiếu sót.
Theo các nhà nghiên cứu, cụ Dinh là một trong các nhân chứng lịch sử hiếm hoi về triều đại phong kiến cuối cùng của Việt Nam tại Cố đô Huế. Bà là người am tường nhiều lễ tiết, nghi thức, trang phục, trang điểm, ẩm thực, sinh hoạt chốn Cung đình Huế xưa.
Sinh thời, lúc còn khỏe mạnh, bà Dinh từng là người cung cấp nhiều thông tin bổ ích, có giá trị giúp các nhà nghiên cứu, cơ quan chuyên môn, cũng như phóng viên báo chí, các đoàn làm phim... tìm hiểu về đời sống cung đình.
Vào tối ngày 21/2, cụ Lê Thị Dinh đã qua đời tại phủ Kiên Thái Vương, thọ 102 tuổi. Nhà nghiên cứu cổ phục Nguyễn Đức Lộc cho biết, sự ra đi của “pho sử sống” về đời sống cung đình, thâm cung bí sử triều Nguyễn đã khiến không ít người tiếc thương.
Con trai cụ Dinh là ông Nguyễn Như Trị bùi ngùi cho biết, di nguyện của mẹ là mong lớp con cháu như ông tiếp tục công việc coi sóc hương khói tổ tiên, dòng tộc tại phủ Kiên Thái Vương. “Việc chăm lo hương khói tại phủ thờ là trách nhiệm của gia đình tôi, cũng là lòng thành kính đối với các bậc vua chúa triều Nguyễn. Đấy là niềm tự hào, phước phận mà gia đình tôi có được”, ông nói.
Cuối cuộc đời bà Dinh ra đi trong sự thanh thản, giản dị. Từng sống, hầu cận các bậc tôn quý của Hoàng triều tại các cung phủ vàng son xứ Huế, tấm gương về lòng hiếu thảo với tổ tiên, dòng tộc của bà thật đáng quý.
Lan Thanh
