Đối với người Việt, mật ong không chỉ là một loại thực phẩm ngon miệng mà còn là một “thần dược” tự nhiên giúp chống lại nhiều loại bệnh tật. Thế nhưng, sử dụng mật ong không đúng cách có thể làm mất chất dinh dưỡng, hoặc tệ hơn là gây hại cho sức khỏe người sử dụng.
Theo các nhà khoa học, mật ong là mật hoa được con ong chế biến và cô đặc lại. Trong mật hoa, tỷ lệ nước lên tới 40-80%, còn trong mật ong chỉ có 15-20% nước. Trong mật ong thường có 65-70% glucoza và veluloza, 2-3% sacaroza, muối vô cơ, các axit hữu cơ, các men tiêu hóa chất béo, chất bột, chất đường, protit, sáp, sắc tố, chất thơm, phấn hoa.
Theo Đông y, mật ong có vị ngọt, tính bình, bổ tâm, phế, tỳ vị và đại tràng, có tác dụng thanh nhiệt bổ trung, nhuận táo, hoạt trường, giải độc, dùng chữa tỳ vị hư nhược, táo bón, ho, đau bụng, giải độc ở đầu, dùng ngoài chữa lở miệng, vết thương.
Chính vì những tác dụng “thần kỳ” như vậy nên mật ong được rất nhiều người sử dụng hằng ngày. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải tiêu thụ mật ong đúng cách, nếu không loại “thần dược” này sẽ gây hại cho sức khỏe con người.
Đun nóng mật ong gây mất chất dinh dưỡng
Nhiều người có thói quen pha trà nóng và thêm một chút mật ong, nhưng thói quen pha mật ong với nước nóng không chỉ khiến chúng bị biến vị, mà còn phá hoại nhiều thành phần dinh dưỡng có trong mật.
Nguyên nhân là bởi mật ong có chứa một số lượng lớn dung môi oxy hóa, việc dùng nước sôi pha mật ong có thể khiến những chất dung môi này bị phá hoại, có thể sản sinh ra nhiều đường andehit gốc OH và khiến cho thành phần dinh dưỡng của mật ong bị biến đổi rất lớn.
Các nghiên cứu cho thấy, việc sử dụng nước nóng trên 60 độ C pha mật ong sẽ làm tăng đáng kể hydroxymethyl furfuraldehyde (HMF) - đây là một chất gây ung thư trong tự nhiên, có thể tăng nguy cơ gây bệnh cho con người. Theo trang mybeeline.co, thông thường mật ong tươi có lượng HMF thấp (nhỏ hơn 17 mg HMF/kg mật), nhưng nếu đun ở nhiệt độ 90-110 độ C thì hàm lượng HMF sẽ tăng lên 330 mg HMF/kg mật.
Nếu bạn không muốn mật ong trở nên độc hại khi sử dụng trong nấu ăn, nướng bánh hoặc trong đồ uống nóng, bạn có thể thay thế nó bằng một chất làm ngọt tự nhiên khác như siro cây phong.
Một số thực phẩm kiêng kỵ với mật ong
Theo lương y Bùi Hồng Minh, Chủ tịch Hội Đông y Ba Đình, mặc dù mật ong có nhiều công dụng nhưng không phải lúc nào nó cũng lành tính và có thể sử dụng thoải mái. Nếu ong hút phải mật của những loại cây có chất độc như mã tuyền, lim, trúc đào thì mật ong sẽ trở nên độc.
Bên cạnh đó, chuyên gia cũng khuyến cáo một số lưu ý khi sử dụng mật ong:
- Không nên ăn hành tỏi sống cùng với mật ong. Đây là hai thứ rất kỵ nhau do hành, tỏi tính vi ôn, tân tán, mật ong lại cam ôn hay úng khí. Tân tán thì hao khí, úng với háo hai thứ đối chọi với nhau tất sinh ra chứng điên cuồng hoặc uất nhiệt, trường ung, bụng trướng. Bạn có thể xử lý bằng cách uống nước cam thảo.
- Mật ong kết hợp cùng với chuối hột hoặc đậu nành (tào phớ, đậu phụ) sẽ gây trướng bụng, trường ung, thậm chí chết người.
- Hạn chế uống sắn dây cùng mật ong, mặc dù chúng không gây phản ứng nguy hiểm ngay tức khắc cho cơ thể nhưng sẽ khiến chúng ta ngứa ngáy, nóng trong người. Nếu người có thể trạng yếu, phản ứng sẽ nặng nề hơn.
- Một số người ở thể nhiệt khi dùng mật ong vẫn sẽ gây nóng trong người.
- Không nên dùng loại mật này cho trẻ em dưới 12 tháng vì dễ gây dị ứng.
Không sử dụng mật ong để lâu, biến chất
Theo ý kiến của các chuyên gia, mật ong chỉ nên sử dụng trong vòng 2 năm. Dưới đây là một số cách nhận biết mật ong đã hết hạn sử dụng:
- Màu sắc: Mật ong bình thường có màu vàng, càng để lâu thì màu càng chuyển sậm về đen, khi thấy mật chuyển màu thì nên bỏ đi.
- Mùi hương: Mật để lâu sẽ không còn hương thơm ngọt đặc trưng nữa mà chuyển sang đắng hoặc cay, ngửi vô cùng khó chịu.
- Mùi vị: Mật ong bình thường có vị ngọt xen lẫn chút chua, trong đó vị ngọt là chủ yếu. Để càng lâu, vị ngọt sẽ giảm và vị chua tăng lên, thậm chí còn có trường hợp mật có vị cay do lên men. Khi độ chua còn chấp nhận được thì mặc dù không khuyến khích dùng mật này pha uống, nhưng vẫn có thể dùng để chế biến món ăn, nhưng lâu hơn nữa, khi mật đã lên men, thấy trên bề mặt có bọt trắng, ngửi có mùi cay của rượu thì không nên dùng nữa.
Bạn nên lưu ý rằng cách bảo quản mật ong cũng ảnh hưởng đáng kể tới tuổi thọ của mật. Nên bảo quản mật ong trong những chiếc lọ đậy kín, để ở chỗ tối và mát, tránh để lẫn nước vào nếu không muốn mật bị lên men.
Thanh Hương
