Thật lạ lùng! Lần duy nhất tôi cảm thấy như kiểm soát được tình trạng khó thở của mình và tạm quên đi chúng là khi tôi cất lên tiếng hát. Cô Lydia Zuraw - nhân viên tại Tổ chức chăm sóc sức khỏe California (Mỹ) chia sẻ cách đơn giản giúp cô vượt qua những triệu chứng như Covid một cách hiệu quả.
Khi ấy là tháng Mười, sau nhiều tuần sức khỏe chuyển biến thất thường, tôi cảm thấy tình trạng khó thở của tôi ngày càng trở nên tồi tệ hơn. Tôi đều cảm thấy khó thở khi đi bộ, nghỉ ngơi, nằm hoặc ngồi, làm việc hay xem phim, cả những khi nói chuyện hoặc thiền trong tĩnh lặng – nhưng điều ấy không xảy ra khi tôi hát.
Có thể là tôi đã bị nhiễm COVID-19 vào tháng 6 năm ngoái, kể từ khi ấy tôi đã quen với cảm giác bực bội và khó chịu, như thể cơ thể đang không nhận được đủ lượng không khí cần thiết.
Những khoảnh khắc hiếm hoi khi hơi thở của tôi trở lại một cách bình thường mà không cần phải vận dụng đến ý thức của mình thật quý giá.
Các triệu chứng ban đầu của tôi cách đây một năm khá điển hình đối với COVID-19: đau họng, nhức đầu, mệt mỏi và khó thở. Mặc dù tôi chưa bao giờ làm xét nghiệm với SARS-CoV-2, nhưng một số bác sĩ tin rằng tôi đã bị nhiễm bệnh. Tôi cũng nghĩ là vậy, bởi tôi vẫn đang phải đối mặt với các triệu chứng của bệnh này một năm sau đó.
Âm nhạc luôn là một phần trong cuộc sống của tôi, kể cả trong khoảng thời gian đại dịch. Tôi bắt đầu học violin cổ điển từ lúc 5 tuổi, sau đó tôi chuyển sang chơi nhạc dân gian 6 năm sau đó. Tôi khao khát được hòa mình vào những giai điệu dân gian truyền thống khác nhau mà chị gái tôi đã chơi trên đàn piano và đàn gõ dây dulcimer (một loại đàn Tam Thập Lục).
Tôi tham gia dàn hợp xướng lần đầu vào năm 12 tuổi, qua đó tôi được trải nghiệm vô vàn các tiết mục đến từ khắp nơi trên thế giới.
Khi trưởng thành, tôi đã cố gắng hết sức để trau dồi các kỹ năng âm nhạc dân tộc của mình, bằng cách tham gia vào các buổi hội thảo, sự kiện chia sẻ âm nhạc và các buổi giao lưu, nhưng tôi đã không thường xuyên được hát với dàn hợp xướng kể từ khi học đại học.
Đại dịch đã mang đến một cơ hội mới: một dàn hợp xướng ảo “xuyên quốc gia”.
Từ tháng 9/2020 đến tháng 4/2021, nhóm bạn yêu thích âm nhạc của chúng tôi gặp nhau mỗi tháng một lần để cùng nhau học một bài hát ngân nga của tộc người Yoruba thuộc Nigeria, một bài hát từ truyền thống Sevdalinka ở Bosnia và Herzegovina, một bài hát tiêu biểu của Appalachian, một bài hát dân ca từ tỉnh Gilan của Iran, và nhiều bài hát khác nữa.
Quebec là một trong những “điểm đến” của chúng tôi vào tháng 10, và mọi căng thẳng đều tan biến khỏi cơ thể tôi ngay lần đầu tiên tôi nghe bài “Mes chers amis, je vous invite - Bạn thân mến ơi, tôi mời bạn!”.
Những bài tửu ca với những hợp âm réo rắc, mang âm hưởng Pháp - Canada có thể không làm cho mọi người được thư giãn, nhưng chúng đã tạo được ấn tượng mạnh mẽ với tôi, đến nỗi tôi bắt đầu dành nhiều thời gian rảnh rỗi, để học những hòa âm phức tạp của nó.
Tôi đã rất ngạc nhiên bởi nó đã mang lại cho tôi cảm giác nhẹ nhõm như thế nào – cả về thể chất lẫn tâm hồn. Ngay cả sau khi tôi đã thành thạo các nốt và ghi nhớ hết lời của bài hát dân gian của người dân Quebec, tôi vẫn hát xuyên hát bài hát ấy, bất cứ khi nào tôi muốn thoát khỏi cảm giác hụt hơi khó thở.
Ca hát hoặc chơi harmonica giúp hơi thở dài hơn, giảm căng thẳng hơn
Rất lâu trước COVID-19, các nhà trị liệu âm nhạc đã sử dụng ca hát và nhạc cụ gió để giúp những bệnh nhân mắc các vấn đề về hô hấp, như bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) và hen suyễn.
Seneca Block, người giám sát hầu hết các chương trình trị liệu bằng âm nhạc và nghệ thuật tại hệ thống y tế của các Bệnh viện Đại học ở Đông Bắc Ohio, cho biết: hít thở lâu hơn có thể giúp thúc đẩy thư giãn và giảm phản ứng căng thẳng của cơ thể. Đây là lý do tại sao các bài tập như yoga và thiền tập trung rất nhiều vào hơi thở.
Và kiểm soát hơi thở là cần thiết trong việc hát hoặc chơi harmonica, khi hát hoặc chơi harmonica có thể giúp mọi người hiểu được đầy đủ ý nghĩa của việc kéo dài thời gian thở ra.
Những người có vấn đề về hô hấp đôi khi được khuyến khích dùng Phế dung kế - một thiết bị y tế giúp người bệnh tập thể dục cho phổi. Liệu pháp ca hát cũng hoạt động tương tự như chiếc máy này, nhưng lại yêu cầu ít chi tiết kỹ thuật hơn, các nốt nhạc thay thế một quả bóng đang di chuyển lên và xuống tạo ra động lực, bà Block lưu ý.
-
- Những người có vấn đề về hô hấp đôi khi được khuyến khích dùng Phế dung kế - một thiết bị y tế giúp người bệnh tập thể dục cho phổi (Ảnh: Amazon)
Joanne Loewy, Giám đốc Trung tâm Âm nhạc và Y học Louis Armstrong tại Hệ thống Y tế Mount Sinai ở New York, cho biết: “Hít thở thông qua ca hát hay chơi nhạc cụ hơi có thể giúp giấc ngủ ngon hơn, cảm thấy ít khó thở hơn và tâm trạng tươi vui hơn”.
Loewy dẫn đầu một dàn hợp xướng gồm những bệnh nhân đang hồi phục sau đột quỵ. Có những lúc, họ có thể trông không khác gì với bất kỳ dàn hợp xướng nào khác.
“Bằng những bài hát, chúng tôi có thể đắm mình trong hoài niệm” cô nói. “Chúng tôi không ngừng tìm cách giúp mọi người tiếp tục phát triển tốt với âm nhạc”.
Các nhà nghiên cứu đang bắt đầu tìm hiểu xem, liệu những liệu pháp tương tự như thế có thể giúp bệnh nhân hồi phục sau khi nhiễm COVID-19 hay không.
Vào đầu tháng 8, khoảng một tháng sau khi hồi phục, tôi có nghe nói về một chương trình như vậy, đang được phát triển ở Anh có tên là Nhịp Thở ENO. Trong chương trình thí điểm này, 12 người tham dự được học các bài tập thở và tập hát dựa trên kỹ thuật của các ca sĩ chuyên nghiệp. Khi cuộc thử nghiệm kết thúc, hầu hết những người tham gia đều báo cáo rằng tình trạng khó thở của họ đã được cải thiện và tình trạng hồi hộp lo lắng của họ cũng giảm bớt.
Lần đầu tiên trải nghiệm các bài tập thở trong dàn hợp xướng, tôi nghĩ rằng Nhịp Thở ENO khá hợp lý. Luyện thanh trước khi hát có thể giúp ích trong việc chuẩn bị cho cơ thể thở ra hơi một cách vững chãi. Hít thở bằng cơ hoành – vách cơ ngăn cách giữa ngực và khoang bụng – là cách người hát nhận được nhiều không khí hơn vào phổi để trợ lực cho độ dày và độ dài của nốt nhạc mà họ đang ngân.
Nhóm của Loewy và Trung tâm chăm sóc hậu COVID của Mount Sinai dự định khởi động một nghiên cứu kéo dài một năm về một liệu pháp sử dụng các nhóm nhạc ảo hàng tuần, để có thể giúp các bệnh nhân cải thiện các triệu chứng hô hấp, trầm cảm, lo lắng, mệt mỏi, nâng cao chất lượng cuộc sống và giấc ngủ, đặc biệt tăng khả năng phục hồi về lâu về dài ở bệnh nhân COVID - những người vẫn còn đang tiếp tục có các vấn đề về hô hấp.
Đại học Limerick ở Ireland cũng đang tiến hành một nghiên cứu tương tự, với mục đích tập luyện cho các nhóm cơ sẽ cần dùng đến trong quá trình hít thở.
-
- Âm nhạc mang đến những khoảnh khắc tĩnh lặng trong sự hỗn loạn mà người bệnh đang vướng phải (Ảnh: Lucky Business/Shutterstock)
Âm nhạc mang đến những khoảnh khắc tĩnh lặng trong sự hỗn loạn mà người bệnh đang vướng phải.
Tôi đã tìm đến âm nhạc như cứu cánh cho hướng trị liệu ít khả năng phải lâm sàng hơn, nhưng tôi không phải là người duy nhất có các triệu chứng COVID-19 kéo dài như vậy.
Khi cô Danielle Rees, 34 tuổi, ở Tucson, Arizona, biết về một chương trình hít thở được nhiều bệnh nhân có “triệu chứng kéo dài” áp dụng, nó khiến cô nhớ đến việc ca hát. Vì vậy, cô ấy tìm các đĩa CD của dàn hợp xướng ở trường trung học của mình và cô bắt đầu hát theo, “bởi vì nó thú vị hơn nhiều so với việc cố gắng hít vào, thở ra trong 10 phút”.
Việc ca hát giúp cô ấy cảm thấy khá hơn hẳn, cũng giống như chơi piano, điều mà cô ấy chưa từng làm từ khi còn đi học.
“Khi tôi muốn tập piano, tôi có thể ngồi xuống và biến ý muốn ấy trở thành hiện thực” Rees nói. “Đối với tôi, đó là một dấu hiệu cho thấy não bộ của tôi đã hoạt động trở lại”.
Tôi có nghe nói về những bệnh nhân với tình trạng bệnh kéo dài khác, đang vật lộn với những khó khăn về việc nhận thức, còn được gọi là “sương mù não”, họ hy vọng rằng với việc tự dạy cho bản thân chơi một loại nhạc cụ mới, sẽ giúp họ vượt qua những triệu chứng này.
Với một số người, thì việc ca hát, chơi các loại nhạc cụ hoặc đơn giản là chỉ nghe nhạc cũng khiến cho cuộc sống của họ trở lại trạng thái bình thường và giúp họ tìm thấy niềm an ủi giữa những khó chịu và đau đớn, do các triệu chứng kéo dài của COVID.
Tôi không biết liệu việc ca hát để vượt qua cơn khó thở vào tháng 10 năm ngoái chỉ đơn giản là giúp tôi cảm thấy dễ chịu hay thực sự cải thiện được chức năng phổi của tôi. Tôi cho rằng nó lợi cả đôi đường.
Block cho biết, âm nhạc giúp chống chọi với lo âu cũng như căng thẳng đã được tạo ra bởi việc thiếu tương tác xã hội.
“Theo dòng lịch sử, âm nhạc luôn là điều rất tuyệt vời có thể gắn kết mọi người lại với nhau và tạo dựng bối cảnh xã hội từ nó và của riêng nó”, ông nói.
Trong suốt tám tháng, chúng tôi đã tự thu âm những gì chúng tôi đã học và gửi những bản thu âm đó cho những người đứng đầu dàn hợp xướng, để họ biên tập lại chúng. Trong lần tụ họp cuối cùng của chúng tôi vào tháng 4/2021, chúng tôi đã lắng nghe tất cả các bản tổng hợp trong một buổi hòa nhạc trên Zoom.
Tôi nhớ cái cảm giác lần đầu tiên học một bài hát, khi dây thanh quản của tôi cuối cùng cũng lên được đúng nốt và nghe nó trong bối cảnh hòa âm xung quanh tôi. Tôi nhớ nguồn năng lượng mà mọi người cho đi và nhận về từ những người xung quanh trong suốt buổi biểu diễn.
Một dàn hợp xướng ảo có thể không giống như một dàn hợp xướng thật trực tiếp, nhưng với việc giãn cách xã hội, căng thẳng và hạn chế về hoạt động thể lực, tôi vô cùng biết ơn vì được tham gia nó.
Block nói: “Trong những thời điểm căng thẳng và vô cùng lo lắng như thế này, những thứ như âm nhạc và nghệ thuật càng trở nên quan trọng hơn đối với mọi người. “Nó giúp bạn tìm lại cảm giác hy vọng và sự bình yên giữa hỗn loạn”.
Câu chuyện này của cô Lydia Zuraw được ghi nhận và xuất bản bởi KHN, nơi sản xuất ấn bản California Healthline, một dịch vụ độc lập chuyên về biên tập của Quỹ Chăm sóc Sức khỏe California.
Hoa Long
Theo The Epoch Times tiếng Anh
