Năm 2019, những gã khổng lồ công nghệ phải đối mặt với số lượng hi hữu các cuộc điều tra chống độc quyền. Trong đó, 4 công ty công nghệ đa quốc gia, bao gồm Facebook, Google, Amazon, và Apple, bị xem xét kỹ lưỡng và tỉ mỉ chưa từng thấy trong nhiều thập kỷ qua.
Mặc dù Bộ Tư pháp (DOJ) và Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC) của Hoa Kỳ vẫn đang xem xét một hoặc nhiều công ty này, một ủy ban và tiểu ban quốc hội vẫn quyết định điều tra cả bốn công ty. Các thăm dò cũng mở rộng đến cấp tiểu bang với hàng chục luật sư được lệnh tìm hiểu kỹ lưỡng về các hoạt động của Facebook và Google trong các trường hợp khả nghi.
Việc điều tra diễn ra trong bối cảnh lo ngại về tác động của nhóm “Big Four” (tạm dịch: Bộ Tứ) đối với đối thủ cạnh tranh và người tiêu dùng. Lần cuối mà cả cấp tiểu bang và liên bang cùng tham gia điều tra là trường hợp của Microsoft vào năm 2001 liên quan đến cáo buộc độc quyền trên thị trường máy tính cá nhân. Tuy nhiên, lúc đó những cuộc thăm dò chỉ nhắm vào một công ty.
Giáo sư John E. Lopatka, một học giả chống độc quyền và là giáo sư luật nổi tiếng tại Trường Luật Dickinson thuộc Đại học Pennsylvania, nói với tờ Epoch Times: “Nếu việc này không phải là chưa từng có, thì cũng là điều chưa từng xảy ra trong nhiều thập kỷ”.
Ông Lopatka nói tiếp: “Nó bất thường về cả phạm vi và số lượng các công ty đang được điều tra, cũng như cường độ của cuộc điều tra... Tôi không nghĩ rằng chúng tôi đã thấy bất cứ điều gì như vậy trong ít nhất 50, 60 năm qua”.
Ủy ban Tư pháp Hạ viện dự kiến sẽ hoàn thành báo cáo điều tra vào đầu năm 2020. Lãnh đạo của ủy ban và tiểu ban chống độc quyền đã yêu cầu bốn công ty chuyển cho họ một loạt các tài liệu bao gồm các email nội bộ nhạy cảm từ các giám đốc điều hành hàng đầu của công ty và các thông tin tài chính chi tiết.
Trong khi vào ngày 10 tháng 12, William Barr, tổng chưởng lý Hoa Kỳ, cho biết, ông hy vọng sẽ hoàn thành các cuộc điều tra của DOJ vào năm tới. Trong tháng 7, họ tuyên bố rằng bộ phận chống độc quyền đang xem xét liệu các nền tảng trực tuyến hàng đầu có gia tăng sự độc quyền, tham gia vào các hoạt động làm giảm cạnh tranh, kìm hãm sự đổi mới hoặc làm hại người tiêu dùng hay không.
DOJ cho biết họ sẽ tập trung thăm dò các vấn đề liên quan đến “tìm kiếm, phương tiện truyền thông xã hội, và một số dịch vụ bán lẻ trực tuyến”.
Barr nói với Hội đồng CEO của Wall Street Journal: “Đây là một bước đi rất nhanh chóng... Chúng tôi đang nói chuyện rộng rãi với mọi người và nhận được rất nhiều góp ý của những người trong ngành và các chuyên gia”.
Tại phiên điều trần đầu tiên trước hội đồng chống độc quyền hồi tháng 7, các giám đốc điều hành của bốn công ty đã phản bác các cáo buộc độc quyền bằng cách đưa ra những bằng chứng họ đã cạnh tranh công bằng. Cicilline nói rằng ông không hài lòng với câu trả lời mà các nhà điều hành và gọi lời khai của họ là “lảng tránh”.
Theo Eleanor Fox, giáo sư luật thương mại tại Đại học Luật New York, nói với tờ Epoch Times, điều đó là “rất bất thường” khi cả DOJ và FTC đồng thời điều tra. Các cuộc thăm dò cấp bang cũng đặc biệt không kém.
Tổng chưởng lý của 48 tiểu bang, cộng với Quận Columbia và Puerto Rico, đã mở một cuộc điều tra chống độc quyền đối với Google vì “hành vi có nguy cơ độc quyền” của công ty. Cuộc điều tra được dẫn đầu bởi Tổng chưởng lý Texas, Ken Paxton, người đưa ra thông báo chính thức vào ngày 9 tháng 9.
Đồng thời, một cuộc điều tra Facebook do luật sư New York dẫn đầu đã được mở rộng để bao gồm cả luật sư từ 47 tiểu bang và vùng lãnh thổ của Hoa Kỳ.
Không chỉ các cơ quan tại Hoa Kỳ đang xem xét hành vi của các công ty công nghệ lớn. Theo Cecilio Madero Villarejo, tổng giám đốc của bộ phận cạnh tranh của Ủy ban châu Âu, các nhà quản lý chống độc quyền từ EU cũng đang xem xét đưa ra lập trường cứng rắn hơn đối với nhóm Bộ Tứ .
Thông thường, ủy ban này sẽ ra lệnh cho các công ty ngừng các hoạt động cạnh tranh của họ nhưng Villarejo nói rằng điều đó có thể không đủ:
“Trong một thị trường thay đổi nhanh chóng, có một sự rủi ro là việc này sẽ mất quá nhiều thời gian để thực hiện lệnh cấm và quá khó để theo dõi”.
Hành động có nguy cơ độc quyền
Tại một phiên điều trần hồi tháng 10, Rohit Chopra, ủy viên của FTC, cho rằng các kho dữ liệu khổng lồ được thu thập bởi các công ty công nghệ lớn cho phép họ có được lợi thế cạnh tranh bằng cách tạo ra các rào cản gia nhập thị trường. Dữ liệu cá nhân đang tạo ra sức mạnh cho sự thống trị của các công ty công nghệ. Bề ngoài là họ cung cấp các dịch vụ “miễn phí”, nhưng thực ra là không miễn phí.
Chopra cũng cho biết các mức phạt tài chính thông thường sẽ không đủ để giải quyết những lo ngại về quyền lực của các công ty này, và các cơ quan quản lý sẽ cần điều tra kỹ hơn.
Luật sư chuyên về chống độc quyền, Barry Barnett, nói với tờ Epoch Times rằng cuộc điều tra “có khả năng đề ra các hành động để ngăn chặn hoặc đảo ngược việc thâu tóm các công ty khác nếu các công ty này đã tạo ra hoặc duy trì độc quyền hoặc nhằm mục đích đó”.
Barnett cũng băn khoăn không biết các nhà điều tra có quan tâm đến việc chuyển từ “cách tiếp cận hẹp dựa trên lợi người tiêu dùng” thành “thực thi chống độc quyền” hay không.
Trong khi đó, Tổng thống Donald Trump đã cáo buộc các công ty công nghệ lớn như Facebook và Google đã đàn áp và kiểm duyệt các bài phát biểu về chính trị, đặc biệt là bài phát biểu của phe bảo thủ.
Luật sư Manny Alicandro từng nói với tờ Epoch Times rằng áp lực từ Trump chống lại các công ty công nghệ lớn đang làm cho các cuộc điều tra trở nên rất thời sự.
Cũng theo ông Alicandro, đây là lần đầu tiên trong lịch sử các cuộc điều tra được cả lưỡng đảng ủng hộ. Có nhiều vấn đề liên quan đến việc các công ty này kiểm soát bao nhiêu tài khoản người dùng và cách họ phổ biến thông tin.
Ông nói thêm: “ Tùy vào kết quả thu được, việc điều tra có thể có tác động lớn đến các công ty này và các công ty tương tự trong tương lai”.
Vào tháng 10, tổng chưởng lý California, Xavier Becerra, nói với Reuters rằng cơ quan của ông quan tâm đến việc chống thâu tóm công ty. Bang của ông đang dẫn đầu một cuộc chiến chống T-Mobile US mua Sprint. Nếu các bang của Mỹ thành công trong việc ngăn chặn những thương vụ như vậy, việc độc quyền sẽ không thể xuất hiện.
Văn Thiện (biên dịch)
Theo Epochtimes
